علت آلودگی هوای تهران

باغ من: یک متخصص آلودگی هوا ضمن بیان اینکه ازن عامل اصلی آلودگی هوای تهران است، نسبت به خطرات تنفسی و ریوی ناشی از آلاینده ازن آگهی داد و راهکارهای اولیه کنترل این آلاینده را تشریح نمود.

به گزارش باغ من به نقل از ایسنا، این روزها تنفس در فضای باز به رغم آسمان آبی پایتخت برای برخی شهروندان سخت شده است، شاید باورش برایتان دشوار باشد اما باز هم پای آلودگی هوا در بین است و اگر فکر می کنید که آلودگی هوا مختص فصل سرد سال است و با آغاز گرما حداقل از هوای آلوده خلاص می شوید، سخت در اشتباهید؟ آلودگی هوا دشمنی است که همیشه در کمین شماست حتی اگر در جریان تغییر فصل از زمستان به تابستان تغییر لباس داده باشد.

ازن مقصر اصلی آلودگی هوای این روزهای تهران و برخی از شهرهای کشور معرفی می شود. صحبت از یک آلاینده جدیدالورود نیست اما تنها دو سال است که اندازه گیری غلظت آن تا حدی دقیق تر شده است و آلودگی ناشی از آن اعلام می شود. بنا به گفته محمودرضا مؤمنی – متخصص حوزه آلودگی هوا – متاسفانه تحقیقات لازم در مورد آلاینده ازن در کشور ما انجام نشده و نیاز است که دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی بیشتر در این زمینه ورود کنند تا راهکارهای روشنی برای کنترل این آلاینده مخرب ارائه شود.

این دانشجوی دکترای مدل سازی عددی آلودگی هوا در دانشگاه درکسل آمریکا، در گفت و گو با ایسنا با تاکید بر اینکه آلاینده ازن بسیار واکنش پذیراست، می گوید: در این شرایط اثرات مخربی بر سلامت انسان و گیاهان می گذارد.

وی با اشاره به برخی اثرات مخرب این آلاینده اظهارمی کند: ایجاد تنگی نفس و خس خس سینه، ایجاد درد وقتی نفس عمیق کشیده می شود و سرفه و خارش گلو، تشدید بیماری های ریه مانند آسم، آمفیزم و برونشیت مزمن، افزایش تعداد حملات آسم، حساس تر شدن یه به عفونت، بطوریکه حتی وقتی هم علائم آن ناپدید می شود همچنان لطمه رساندن به ریه ادامه دارد، ایجاد بیماری مزمن انسداد ریوی (COPD) از اثرات مخرب این آلاینده است حتی این عوارض در افراد سالم هم دیده شده است ولی برای افراد با مشکلات ریوی و گروه های خاص بیشتر است.

مومنی با اشاره به اینکه ازن جزو معدود آلاینده هایی است که اگر کیفیت هوا در شرایط سالم هم باشد بازمی تواند برای بعضی از افراد جامعه همچون گروه های حساس مشکلاتی ایجاد کند، تاکید می کند: تحقیقات نشان داده است که بطور کوتاه مدت در معرض ازن قرار گرفتن، میزان مرگ ومیر زودرس را بیشتر می کند البته در مورد اثرات طولانی مدت این آلاینده هم شواهدی از وجود مشکلات دیده شده است ولی کافی نیست و بررسی ها ادامه دارد.
انواع آلاینده هایی که تنفس می کنیم
این متخصص آلودگی هوا در ادامه با اشاره به اینکه آلاینده ها به دو دسته اولیه و ثانویه تقسیم می شوند، اظهار می کند: آلاینده های اولیه، آلاینده هایی هستند که بطور مستقیم از منابع آلاینده منتشر می شوند مانند مونواکسیدکربن (CO)، اکسیدهای ازت (NOx)، دی اکسیدگوگرد (SO2) و برخی ذرات معلق. آلاینده های ثانویه، آلاینده هایی هستند که از ترکیب سایر گازها و ترکیبات در جو زمین تشکیل می شوند و از منابع آلاینده بطور مستقیم منتشر نمی شوند. ازن یک آلاینده ثانویه است که بطور مستقیم از هیچ منبع آلاینده ای منتشر نمی گردد بلکه از ترکیب سایر گازها و ترکیبات در جو به وجود می آید.
چرا ازن در تابستان بالاست؟
وی در تشریح نحوه شکل گیری و انتشار ازن و ارتباط آن با سایر آلاینده ها با تاکید بر اینکه برای تشکیل ازن سه عامل نورخورشید و اکسیدهای ازت (NOx) و مواد آلی فرار (VOC) نیاز است، می گوید: اکسیدهای ازت (NOx) از خودرو ها، منابع خانگی و صنایع تولید و مواد آلی فرار (VOC) نیز از صنایع خصوصاً پالایشگاه، خودرو ها و درختان منتشر می شود اما نکته مهم در این واکنش شیمیایی، نورخورشید است که هر چه شدت آن بیشتر باشد با وجود ثابت ماندن میزان بقیه ترکیبات، آلاینده ازن بیشتری تولید می شود و بنا بر این است که میزان تشکیل این آلاینده و غلظت آن در تابستان بیشتر از سایر فصول هست.
وضعیت ازن در ایران
مؤمنی ادامه می دهد: متاسفانه در کلانشهرهای کشور ما در همه فصول میزان انتشار اکسیدهای ازت (NOx) و مواد آلی فرار (VOC) بالاست که در فصل تابستان به سبب تابش شدید نور خورشید شرایط برای تولید آلاینده ازن برقرار است.
روش های کنترل ازن
این فعال محیط زیست در ادامه در پاسخ به این پرسش که چه راهکاری برای کنترل آلاینده ازن وجود دارد، با تاکید بر اینکه ازن یک آلاینده ثانویه است و برای کنترل آن باید پیش مواد اولیه تشکیل دهنده آن کنترل شود، می گوید: برای تشکیل ازن نیاز به اکسیدهای ازت (NOx) و مواد آلی فرار (VOC) با حضور نور خورشید است. پس اگر می خواهیم میزان ازن را کنترل نماییم باید میزان انتشار اکسیدهای ازت (NOx) و یا مواد آلی فرار (VOC) و یا هر دو کنترل شود.

وی ادامه می دهد: یکی از راهکارهای موثر در کنترل ازن، شناسایی پیش ماده اولیه حاکم بر آن است. باید مشخص شود که آیا میزان تشکیل ازن بیشتر تحت تاثیر اکسیدهای ازت (NOx) است که اصطلاحاً «مواد آلی فرار محدودشده» (VOC-Limited) نامیده می شود و یا بیشتر تحت تاثیر مواد آلی فرار (VOC) است که به آن اصطلاحاً «اکسیدهای ازت محدودشده» (NOx-Limited) گفته می شود و یا هر دو.

مؤمنی می افزاید: این مساله اهمیت دارد چونکه اگر تشکیل ازن بر اثر «مواد آلی فرار محدودشده» (VOC-Limited) باشد، با کنترل و کاهش میزان کم مواد آلی فرّار می توان غلظت ازن را به میزان قابل توجهی کم کرد و یا اگر تشکیل ازن تحت «اکسیدهای ازت محدودشده» (NOx-Limited) باشد، با کنترل و کاهش میزان کم اکسیدهای ازت می توانیم غلظت ازن را به میزان قابل توجهی کمتر نماییم.

به گزارش باغ من به نقل از ایسنا، سوژه افزایش غلظت ازن در تهران به حدی داغ شده که چهارشنبه هفته گذشته (۱۲ تیر)، در دستور جلسه کارگروه ملی کاهش آلودگی هوا قرار گرفت و مسعود تجریشی – معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست – ضمن ارائه گزارش مختصر از تعداد روزهای ناسالم تهران بر اثر افزایش غلظت ازن اظهار داشته بود: با اینکه هوای تهران تمیز بنظر می رسد و آسمان آبی است اما شاخص آلاینده ازن بطور وحشتناکی بالا رفته است.

همچینین در همان جلسه نماینده وزارت بهداشت ضمن ابراز نگرانی از افزایش غلظت ازن تاکید کرده بود: احتراق خودرو ها و موتورسیکلت ها و نبود کاتالیست مناسب موجب افزایش غلظت ناکس و در نتیجه غلظت ازن می شود.

منبع: باغ من