ورود سالانه ۲۰۰۰ میلیون تن گرد و خاک به جو

به گزارش باغ من، رئیس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور اظهار داشت: هر ساله در حدود ۲۰۰۰ میلیون تن گردوخاک وارد جو می شود که می تواند سبب کاهش کیفیت هوا تا هزاران کیلومتر دورتر از محل چشمه گسیل باشد و خسارات قابل توجهی را بر جای بگذارد.

به گزارش باغ من به نقل از ایسنا مهدی رهنما رئیس این پژوهشگاه از تهیه و انتشار بولتن سازمان جهانی هواشناسی (WMO) در مورد وضعیت گردوخاک در سال ۲۰۲۴ میلادی با مشارکت اعضاء هیات علمی و پژوهشگران پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور همزمان با روز جهانی مقابله با طوفان های ماسه و گردوخاک (۱۲ ژوئیه) اطلاع داد.

وی افزود: در تهیه این بولتن محققانی از کشورهای همچون جمهوری اسلامی ایران، ژاپن، چین، امارات متحده عربی، صربستان، اسپانیا، ایالات متحده آمریکا، جزایر کارائیب و انگلستان همکاری کردند.

رئیس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور در تشریح این بولتن اظهارکرد: میانگین جهانی سالانه غلظت گردوخاک در سال ۲۰۲۳ (۷.۱۲ میکروگرم بر مترمکعب) نسبت به سال ۲۰۲۲ (۸.۱۳ میکروگرم بر متر مکعب) با اندکی کاهش روبرو شده است. این کاهش در سال ۲۰۲۳ به طور عمده به علت کاهش انتشار گردوخاک از چندین چشمه فعال در سراسر دنیا مانند شمال آفریقا، شبه جزیره عربستان، فلات ایران، شمال هند، نواحی مرکزی استرالیا و شمال غرب چین بوده است، با این وجود در غرب آسیای مرکزی، شمال و مرکز چین و جنوب مغولستان مقادیر سالانه انتشار گردوخاک در سال ۲۰۲۳ نسبت به سال ۲۰۲۲ افزایش پیدا کرده است. شدیدترین طوفان گردوخاک در مارس ۲۰۲۳ در مغولستان رخ داد که بیشتر از ۴ میلیون متر مربع همچون ۲۰ استان چین را تحت تاثیر قرار داد.

وی افزود: از نظر مکانی بیشترین مقادیر انتشار سالانه گردوخاک در منطقه چاد در شمال آفریقا با مقدار تقریبی ۸۰۰ تا ۱۱۰۰ میکروگرم بر متر مکعب بوده است. در نیمکره جنوبی در قسمتهایی از مرکز استرالیا و سواحل غربی آفریقای جنوبی مقدار انتشار سالانه گردوخاک به بیشترین مقدار خود یعنی ۱۵۰ تا ۲۵۰ میکروگرم بر متر مکعب رسیده است.

رهنما اضافه کرد: ذرات گردوخاک با وزش باد از چشمه های گسیل به مناطق دوردست در سراسر دنیا در طول صدها تا هزاران کیلومتر منتقل می شوند. همچون مناطق صدمه پذیر در مقابل گردوخاک گسیل یافته میتوان به بخش شمالی اقیانوس اطلس استوایی بین دریای کارائیب و غرب آفریقا، آمریکای جنوبی، دریای مدیترانه، دریای عمان، خلیج بنگال و مراکز بخش شرقی چین اشاره نمود. در سال ۲۰۲۳ گردوخاک از آفریقا از راه اقیانوس اطلس تا دریای کارائیب رسید و در آسیای شرقی هم از صحرای گوبی تا دریای بوهای و دریای زرد منتقل شد.

رئیس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور در ادامه اظهار داشت: برپایه این بولتن در بیشتر مناطق تحت تاثیر، میانگین سالانه غلظت گردوخاک در سال ۲۰۲۳ نسبت به میانگین دراز مدت اقلیمی بیشتر بوده است. موارد استثناء مناطقی در غرب آفریقای مرکزی شامل سنگال، صحرای غربی، گینه، موریتانی، مالی، نیجر، مراکش، بیشتر مناطق الجزایر، لیبی، جنوب بخش مرکزی چاد و مرکز سودان هستند. همینطور شبه قاره عربستان، شمال فلات ایران و میانه غربی استرالیا هم مقادیر کمتر از میانگین بلندمدت را دارا بودند.

رهنما افزود: چشمه های گردوخاک با مقادیر قابل توجه غلظت بالای گردوخاک در آمریکای جنوبی، قسمتهایی از شمال و مرکز آفریقا همچون مرکز و شرق مصر، جنوب و شمال سودان، شمال چاد، لیبریا، ساحل عاج، غنا، توگو، بنین، غرب نیجریه، جنوب کامرون، گابن و کنگو، دریای سرخ، نواحی شرقی فلات ایران، خلیج بنگال، قسمتهایی از آسیای میانه شامل قزاقستان، عراق، قرقیزستان، آسیای جنوبی، قسمتهایی از شرق آسیا شامل شمال غربی و بخش شمالی نواحی مرکزی چین و هم اقیانوس اطلس استوایی درخلال غرب آفریقا و کارائیب شناسایی شده اند.

وی در مورد مهم ترین نتایج انتشار یافته در این بولتن به افزایش طوفان های ماسه و گردوخاک در سال ۲۰۲۳ نسبت به میانگین دراز مدت اشاره نمود و اظهار داشت: در این بولتن اثرات عمده زیست محیطی، اقتصادی و بهداشتی طوفان های ماسه و گردوخاک مورد تاکید قرار گرفته است. هر ساله در حدود ۲۰۰۰ میلیون تن گردوخاک وارد جو می شود که می تواند سبب کاهش کیفیت هوا تا هزاران کیلومتر دورتر از محل چشمه گسیل باشد و خسارات قابل توجهی را بر جای بگذارد همینطور تشدید این مشکل بر اثر مدیریت ضعیف در کاربری اراضی و آب بعنوان یکی از پیام های کلیدی این گزارش مطرح گردیده است.

رئیس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور افزود: با اینکه این رخداد یک پدیده طبیعی است اما فعالیتهای انسانی به همراه تغییرات اقلیمی مانند خشکسالی منجر به تضعیف ساختار سطح زمین شده است و سبب افزایش طوفان های ماسه و گردوخاک می شود. با این وجود میتوان با بهبود پایش و پیشبینی این رخداد جوی، هشدارهای اولیه را در این خصوص تقویت کرد.

وی افزود: مطالعات اقلیمی از آن حکایت می کند که بیشترین مقادیر غلظت گردوخاک (بیش تر از ۴۰ میکروگرم بر متر مکعب) در محدوده عرض جغرافیایی بین ۳۷ تا ۴۳ درجه شمالی که شامل بیابان های گوبی، تاکلاماکان و قره قوم است، در ماه های مارس تا ژوئیه مشاهده شده است همینطور مقادیر متوسط غلظت گردوخاک (بیش تر از ۳۰ گرم بر متر مکعب) هم در محدوده عرض جغرافیایی ۲۷ تا ۳۷ درجه شمالی شامل بیابان تار در هند، چشمه های فعال در حوضه سیستان در ایران و حوضه دجله و فرات در عراق وجود داشته است.

رئیس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور افزود: با این وجود انتقال گردوخاک از راه اقیانوس ها را میتوان بعنوان یک منبع غذایی پرارزش برای زیست بوم دریایی در نظر گرفت که در مدیریت بین المللی شیلات حائز اهمیت می باشد.

رهنما در انتها با بیان این مطلب که پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور در تهیه شش شماره قبل این گزارش با سازمان جهانی هواشناسی مشارکت کرده است، تصریح کرد: علاقه مندان می توانند با رفتن به تارنمای پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور به نشانی www.rimas.ac.ir نسبت به دریافت و مطالعه این گزارش اقدام نمایند.

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور، مهدی رهنما و ساویز صحت کاشانی – عضو هیات علمی و مدیر گروه پژوهشی آلودگی هوا و گردوخاک پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور- در نگارش هشتمین گزارش گردوخاک سازمان جهانی هواشناسی مشارکت کردند.

منبع: mygarden.ir