رییس سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرد جلب همکاریهای بین المللی برای مقابله با گرد و غبار

به گزارش باغ من، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اینکه تولید ادبیات و کلیدواژه های مشترک خیلی سخت و سنگین است، اظهار داشت که دولت سیزدهم عزم خویش را برای همکاری با کشورها در زمینه مقابله با گرد و غبار بعنوان یکی از عوامل موثر بر خشکسالی و بیابان زایی جزم کرد که منجر به تبدیل ادبیات ملی به ادبیات منطقه ای شد و در ادامه یک ادبیات بین المللی به وجود آمد. بدین ترتیب پدیده نوظهوری به نام گرد و غبار در کلیدواژه های سازمان ملل جای گرفت.

به گزارش باغ من به نقل از ایسنا ۱۷ ژوئن هر سال که سال جاری مصادف با ۲۸ خرداد است، از جانب سازمان ملل بعنوان روز جهانی مقابله با بیابان زایی نامگذاری شده است. این روز سال جاری با شعار «متحد برای زمین، میراث ما، آینده ما» گرامی داشته می شود. جنگل زدایی، تخریب مراتع، تبدیل عرصه های جنگلها به سایر کاربری ها و تغییر کاربری ها مصداقی از بیابان زایی است. این مسائل به حدی برای جامعه جهانی حیاتی می باشد که یکی از کنوانسیون های جهانی که در ارتباط با سرزمین تدوین شد، کنوانسیون مقابله با بیابان زایی بود.

در کشور ما یک ساختار ملی تحت عنوان کارگروه ملی مقابله با بیابان زایی بعد از الحاق ما به کنوانسیون مربوطه شکل گرفته است. در دولت سیزدهم پس از یک دوره نسبتا طولانی در دیماه سال ۱۴۰۰ این کارگروه به صورت فعال باردیگر شروع به فعالیت کرد.

علی سلاجقه در گفت و گو با ایسنا ضمن اشاره به ضرورت بهره برداری درست از زمین اظهارکرد: کره زمین توانمندی مشخصی دارد و حد تاب آوری و مقاومت آن در مقابله با شوک ها و ظرفیت بهره برداری کره زمین مشخص است. خداوند به انسان بعنوان اشرف مخلوقات و نه صاحب مخلوقات توانمندی استفاده از ظرفیت این کره را در جهت ارتقای خود داده است تا در نهایت به مقام عبودیت برسد.

وی افزود: هم اکنون خشکسالی و بیابان زایی در چارچوب یک مقوله کلی تحت عنوان تغییراقلیم به جهان و کشور ما تحمیل شده است. دخالت انسان در تغییر اقلیم کمتر است، هرچند با عنایت به نوع بهره برداری از محیط زیست بعنوان تشدیدکننده و تسهیل کننده تغییر اقلیم می تواند نقش داشته باشد البته تغییر اقلیم در فرآیند کلی حاکم بر فعل و انفعالات کره زمین و تأثیر و تاثرات این کره درخلال اجرام آسمانی و در نهایت بین کهکشان ها رخ می دهد.

رییس سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اینکه تغییر اقلیم در ادوار مختلف زمین شناسی اتفاق افتاده است، اظهار نمود: ما بعنوان ساکنان این کرده خاکی در بازه زمانی قرار گرفتیم که تغییر اقلیم را تجربه می نماییم. دو مقوله اصلی زیر مجموعه تغییر اقلیم قرار می گیرند؛ یکی از آنها کم بارشی است و در این شرایط خشکسالی به وجود می آید. افزایش تغییر درجه حرارت و جابجا شدن فصول ازدیگر نتایج تغییر اقلیم است.
سازمان محیط زیست مرجع ملی تغییر اقلیم است
وی ضمن اشاره به این که بیابان زایی یکی از عواملی متاثر از خشکسالی است، اظهار داشت: آمادگی در کشور ما در شرایط تغییرات اقلیمی دیر آغاز شد. هم اکنون تغییر اقلیم را بعنوان یک مقوله اثبات شده و واقعی پذیرفته ایم ازاین رو باید سمت و سوی همه سیاست گذاری ها به نحوی باشد که به این مورد توجه گردد. در کشوری که بسیاری از مسایل در شرایط آستانه هاست ضروری است به نحوی حرکت نماییم که با حداقل خسارت بتوانیم کشور و مردم را از این بازه زمانی عالمانه و کاملا آگاهانه عبور بدیم و اقداماتی در کشور در این راستا انجام شده است.

سلاجقه افزود: مبحث تغییر اقلیم کاملا به سازمان محیط زیست سپرده شده و مرجع ملی تغییر اقلیم این سازمان است ازاین رو هرگونه مراوده و مبادله با سایر کشورهای جهان در این حوزه حتما در چارچوب این مرجع ملی باید صورت گیرد.

رییس سازمان حفاظت محیط زیست اضافه کرد: مطابق برنامه هفتم توسعه سازمان حفاظت محیط زیست مکلف است هماهنگی بین دستگاههای مسئول و اثرگذار در دو بعد اصلی فرهنگسازی و سازگاری در زمینه مبحث تغییر اقلیم را محقق کند. خوشبختانه «هاب ملی و منطقه ای تغییر اقلیم» را در پژوهشکده محیط زیست و توسعه پایدار راه انداری کردیم و این همگرایی ها درحال اتفاق افتادن است. حدودا سمت و سوی سیاست های کلی نظام و نگاههای میدانی دولت به این سمت است و همه تغییر اقلیم را بعنوان یک حقیقت پذیرفته اند.

رییس سازمان حفاظت محیط زیست در رابطه با برنامه های پیشبینی شده برای سازگاری با تغییرات اقلیمی اظهار داشت: وضعیت گرد و غبار در بسیاری از نقاط دنیا بگونه ای شده است که مردم زندگی را بدون این پدیده نمی توانند تجربه کنند، همانگونه که مردم شمال کشور بدون هوای شرجی نمی توانند زندگی را تجربه کنند و یکی از شاخصهای آن منطقه است.
راه های سازگاری با تغییرات اقلیمی
وی تصریح کرد: دیگر انتظارات سابق از طبیعت و بهره برداری از آن در شرایط نرمال و فراتر از نرمال را در وضعیت تغییرات اقلیمی نمی توانیم داشته باشیم. سبک زندگی خویش را برای سازگاری با تغییر اقلیم باید را از منزل تا مدیریت کلان کشور با عنایت به کاهش منابع آبی، افزایش درجه حرارت، افزایش شدت بارش، محدویت بارش برف مدیریت و خویش را با شرایط کنونی سازگار نماییم. برای دستیابی به این هدف هم در سیاستگذاری، هم در ارائه برنامه و هم در اجرا نباید کشت های محصولات پر آب بر داشته باشیم علاوه بر آن دیگر از بین بردن تنوع زیستی معنا ندارد.

رییس سازمان حفاظت محیط زیست افزود: از سوخت های پاک باید استفاده نماییم علاوه بر آن از منابع آب زیرزمینی بگونه ای استفاده گردد که فرسایش به حداقل و بازسازی و احیای طبیعت به حداکثر برسد. نباید همانند شرایط نرمال از منابع آب و خاک و سوخت های فسیلی استفاده گردد. همه این محدودیت ها چارچوب مسیر و سبک زندگی ما را شکل می دهد. با این کار می توانیم از تهدیدها فرصت بسازیم و سبک زندگی غیرمسرفانه در پیش بگیریم.
موازی کاری برای بیابان زدایی؟
وی در پاسخ به این پرسش ایسنا که در حالی که مجموعه های مشابهی با عنوان ستاد ملی مقابله با گرد و غبار در سازمان محیط زیست و کارگروه مقابله با بیابان زایی در سازمان منابع طبیعی وجود دارد، آیا وجود یک مرجع واحد برای مقابله با بیابان زدایی و گرد و غبار موثرتر نخواهد بود، اظهار داشت: این مورد کاملا درست است. هدررفت سرمایه و موازی کاری در هر زمینه قابل پذیرش نمی باشد، نه از لحاظ علمی، نه از لحاظ اقتصادی و نه از لحاظ صبر و حوصله مردم اما برای تغییر برخی موارد حتما باید قانون تغییر کند چون همه این ستادها و کارگروه ها پشتوانه قانونی دارند.

رییس سازمان حفاظت محیط زیست تصریح کرد: ضروری است در تنقیح قوانین دقت کرد و ریشه ای مسئله را حل نماییم. این کار زمانبر است و حتی امکان دارد در عمر چهارساله یک دولت هم اتفاق نیفتد.

سلاجقه افزود: سازمان حفاظت محیط زیست یک دستگاه سیاستگذار، حاکمیتی –نظارتی، هماهنگ کننده و مطالبه گر است. در کارگروه، مقابله با گرد و غبارمطرح و وظیفه آن مهار پدیده است. ما حتما در زمینه سیاست گذاری ها، روش ها و تأمین اعتبارات ورود و تلاش می نماییم در جهت هم قرار بگیریم. حتما ظرفیت سایر دستگاه ها را به کار می گیریم ولی در امور آنها مداخله نمی نماییم.
آیا جهت استفاده از ظرفیتهای کنوانسیون مقابله با بیابان زایی محدودیت داریم؟
وی در پاسخ به این پرسش که با وجود تلاشهای بین المللی سازمان حفاظت محیط زیست برای مقابله با گرد و غبار، آیا جهت استفاده از ظرفیت کنواسیون بیابان زدایی محدودیت هایی داریم، ضمن اشاره به نقش شهید آیت الله رییسی اظهار داشت: ایشان با عنایت به ظرفیت فکری، علمی و آینده نگری حتی به مسایل محیط زیست در جایگاه خود یک عالم بودند. شهید جمهور زمانیکه دولت را تحویل گرفتند، دولت از جنبه های مختلف مکافات های گوناگونی داشت؛ خزانه دولت تهی شده بود و…. یکی از پدیده هایی که کشور را از جنبه زیست محیطی تحت تأثیر قرار داده بود، مبحث گرد و غبار بود. من در یکی از روزهایی که وارد دولت شدم، در جلسه نشستم. شهید آیت الله رئیسی به من گفتند چرا به جلسه دولت آمده ای؟ شما مگر نمی گویی یکی از منشاهای اصلی گرد و غبار، خارج از کشور است؟ مردم مشکل دارند. چرا اینجا نشسته ای؟ بلند شو برو فرودگاه و با هر کشوری که باید نشست دوجانبه و چندجانبه داشته باشی، همین هم اکنون آغاز به فعالیت کن.

وی افزود: با کشورهای همسایه در زمینه مقابله با گرد و غبار زبان واحد نداشتیم. شهید آیت الله رییسی در بعد دیپلماسی و سیاست خارجی بسیار عالمانه، عاقلانه و هوشمندانه اول ارتباط با همسایگان، بعد کشورهای مسلمان و در مرحله بعد کشورهای همسو را مبنا قرار داده بودند. ایشان به من گفتند باید یک زبان واحد در منطقه ایجاد نماییم.

رییس سازمان حفاظت محیط زیست اضافه کرد: مسایل زیست محیطی مانند حقآبه ها و گرد و غبار در خیلی از کشورهای همسایه در اولویت قرار ندارد یا در اولویت های دست چندم است. بعضی از آنها از نظر امنیتی و اقتصادی و… مشکل دارند ازاین رو به موضوعات محیط زیستی فکر نمی کنند.
دولت عزم خویش را برای همکاری با کشورها به منظور مدیریت گرد و غبار جزم کرد
سلاجقه اضافه کرد: دولت عزم خویش را جزم و نشست های دوجانبه و چند جانبه با کشورهای همسایه در زمینه گرد و غبار را برگزار کرد و همزبانی محقق شد. تولید ادبیات و کلیدواژه های مشترک خیلی سخت و سنگین ولی زیربنایی بود ولی خوشبختانه انجام شد.

وی افزود: شهید آیت الله رئیسی هم در نشست منطقه ای و هم نشست بین المللی گرد و غبار شرکت نمودند. نشست بین المللی به پیشنهاد سازمان ملل و با مدیریت آن در ایران برگزار گردید. در حالی که برخی تحریم و انزوای جمهوری اسلامی ایران را مطرح می کردند ولی ۵۰ کشور در سطوح عالی و حدود۲۰ دستگاه بین المللی در کشور ما حضور پیدا کردند و منجر به تبدیل ادبیات ملی به ادبیات منطقه ای و باعث شد ادبیات منطقه ای فراگیر شود و یک ادبیات بین المللی به وجود آید و پدیده نوظهوری به نام گرد و غبار در کلیدواژه های سازمان ملل جای بگیرد.

سلاجقه افزود: در نتیجه ما در ششمین مجمع محیط زیست ملل متحد موفق شدیم قطعنامه جمهوری اسلامی ایران در زمینه گرد و غبار به اتفاق آرا پذیرفته شود و هم اکنون کشورها، نسبت به اجرای این قطعنامه متعاهد شده اند.

رییس سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اینکه این دستاورد بسیار میدانی بود، اظهار داشت: بررسی میدانی و کوشش برای یافتن راهکارهای حل مشکلات زیست محیطی جزو روحیات شهید آیت الله رئیسی بود. ایشان تا زمانی مشکلی حل نمی شد، دست از کار نمی کشیدند. گرد و غبار هم جزو مسایل زیست محیطی بود که به صورت عملیاتی مورد پیگیری قرار|گرفت و با مدیریت و درایت ایشان خوشبختانه به نتایج مطلوبی برای کشورمان و جهان رسید.
اهداف کنوانسیون مقابله با بیابان زایی بیشتر در حد نظریه است
سلاجقه در پاسخ به این پرسش که در این شرایط آیا ضروری است از ظرفیت کنوانسیون ها استفاده کنیم؟تاکید کرد: سازمان محیط زیست پس از وزارت امور خارجه یکی از بین المللی ترین دستگاههای ایران است. عضو حدود ۱۵ کنوانسیون و میزبان چندین کنوانسیون هستیم. در مجموع ایران عضو حدود ۵۴ کنوانسیون و پروتکل الحاقی در زمینه محیط زیست است.

وی افزود: اهداف کنوانسیون مقابله با بیابان زایی بیشتر شعاری یعنی نظریه بوده است و به فاز عملیاتی چندان نپرداخته است. سازمان حفاظت محیط زیست بعنوان یک دستگاه سیاستگذار باید ورود پیدا کند، هم اکنون در همین راستا عمل کرده ایم یعنی کشورها را آماده کردیم. از این به بعد کار را به دستگاههای اجرایی و کنوانسیون مقابله با بیابان زایی می سپاریم.

رییس سازمان حفاظت محیط زیست اضافه کرد: هم اکنون همه کشورهای همسایه آماده شده اند و در تراز بین المللی کار انجام شده است و حتی برقراری ارتباط دوجانبه را خودمان شروع کرده ایم و ارتباط دستگاههای مربوطه را با کشور عراق محقق کردیم. هیاتی از ایران به سرپرستی سازمان حفاظت محیط زیست و با حضور دستگاه هایی مانند وزارت نیرو، جهاد کشاورزی، نفت و دفاع به کشورعراق سفر کردند. با عنایت به فراهم شدن زمینه لازم از این پس میدان عمل در اختیار کنوانسیون مقابله با بیابان زایی است.

وی تصریح کرد: هر چه قدر از این ظرفیت ها در دنیا برای مدیریت پدیده بیابان زایی استفاده شود، پرارزش است و خنثی کننده هم نیست.

رییس سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه ضمن اشاره به نقش آمایش سرزمینی اظهار داشت: تکیه بر نقشه آمایش سرزمینی در همه دنیا همچون ایران به منظور طراحی و اجرای عالمانه سیاست ها ضروری و مد نظر است. نقشه آمایش سرزمینی در رابطه با توانمندی های یک سرزمین و نوع کاربری آن است. در کشور ما آمایش سرزمینی انجام شده است.

وی تصریح کرد: دولت سیزدهم نخستین دولتی بود که بودجه ریزی را از سال ۱۴۰۰ بر اساس آمایش سرزمینی کشور شروع کرد، هرچند شاید از لحاظ علمی ایراداتی به نقشه آمایش سرزمینی وارد باشد ولی جهت گیری دولت در طراز ملی به سمت نقشه آمایش سرزمینی بسیار پرارزش است.

سلاجقه ضمن اشاره به انتقاد اندیشمندان و حتی مردم عادی از استقرار صنایع آب بر در ایران مرکزی با وجود میانگین پایین بارش سالیانه آن اظهار داشت: این کار سبب تخلیه سفره های آب زیرزمینی می شود و منایع آب سطحی هم با مشکل مواجه می شود. با تخلیه خلل و فرج زمین، فرونشست تدریجی زمین با عنایت به میزان نیروی وارد شده به آن رخ می دهند. استان کرمان بیشترین نرخ فرونشست را در کشور دارد.
مسوولان تاکید بر راه اندازی صنایع آب بر در مرکز ایران نداشته باشند
وی افزود: از نمایندگان مجلس، دولتمردان و سایر افراد موثر در استانهای مختلف خواهش می کنم که تاکید بر راه اندازی صنایع جدید در ایران مرکزی را نداشته باشند و اجازه بدهند مدیریت در چارچوب نقشه آمایش سرزمینی صورت گیرد.

رییس سازمان حفاظت محیط زیست ضمن اشاره به توسعه دریامحور در دولت سیزدهم اظهار داشت: سال ها بود مقام معظم رهبری در رابطه با توسعه در سواحل همچون مکران نکاتی را فرموده بودند ولی اتفاقی نیفتاده بود. خوشبختانه در دولت سیزدهم با تدبیر شهید آیت الله رییسی مبحث توسعه در مکران پیگیری و دولت مبحث استقرار صنایع در سواحل جنوبی کشور را مبنا قرار داد.

وی افزود: سازمان حفاظت محیط زیست هم در جهت وظیفه ذاتی خود در چارچوب طرح آمایش، ارزیابی محیط زیستی را عالمانه انجام داد و با کمک متخصصان، شرکت ها و اهل فن و دانشگاه ها این کار انجام شد. ما جنوب کشور را در محدوده طرح مکران پهنه بندی کردیم. برای نخستین بار سازمان حفاظت محیط زیست نقشه جانمایی محل آب شیرین کن ها را در جنوب کشور ارائه داد.

معاون رئیس جمهوری افزود: ما به موضوعات زیست محیطی مجموعه های پتروپالایش ها و نیروگاه هایی که مقرر است در منطقه مکران مستقر شوند، ورود جدی کردیم و به معاونت محیط زیست دریایی سازمان به صورت ویژه مأموریت دادیم تا زمان از دست نرود.

وی اضافه کرد: در شمال کشور اجازه ندادیم صنایع آب بر بر خلاف نقشه آمایش سرزمینی و برش استانی آن مستفر شوند. شهید آیت الله رییسی به مبحث خلیج گرگان و آشوراده ورود کردند و تحول رخ دارند و علاوه بر تاثیرات مثبت زیست محیطی، اشتغال و کارآفرینی افزوده شد.

سلاجقه در انتها اظهار داشت: علاوه بر اجرای طرح جامع خلیج گرگان و مدیریت منطقه آشوراده، در میانکاله بر مبنای نقشه آمایش سرزمینی و برش استانی آن اقداماتی انجام داده ایم که دستاوردهای خوبی داشته است.