مهر بررسی کرد؛ واکاوی بیانات مقام معظم رهبری درباره ی اهمیت درختکاری و محیط زیست

باغ من: وجود خلاءهای قانونی برای حفظ جنگلها، لزوم فرهنگ سازی کاشت درخت و توجه به خاک و فرسایش خاک همچون محورهایی است که طی سالهای اخیر در روز درختکاری مورد توجه مقام معظم رهبری قرار گرفته است.
خبرگزاری مهر، گروه جامعه؛ ۱۵ اسفندماه هر سال مصادف با اولین روز هفته منابع طبیعی و روز درختکاری است. ۱۵ تا ۲۲ اسفندماه به عنوان «هفته منابع طبیعی» نامگذاری شده که در این هفته، نهال انواع درختان، متناسب با شرایط جوی ایران توسط شهرداری بین مردم توزیع می شود و شیوه های کاشت درخت به علاقه مندان آموزش داده می شود. در روز درختکاری، مردم با حضور در پارک ها، جنگلها و اقصی نقاط شهر مبادرت به کاشت نهال های جوان می کنند و هر سال با کاشت درخت به استقبال سال نو رفته و در حقیقت با این کار نمادین در آستانه بهار زندگی را به زمین باز می گردانند. رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز بنا به سنت هر ساله، همزمان با فرارسیدن روز درختکاری و هفته منابع طبیعی (۱۵ تا ۲۲ اسفندماه) مبادرت به کاشت یک یا چند اصله نهال درخت می کنند. ایشان طی سالهای اخیر، بعد از کاشت درخت، تذکرات مهم و قابل تأملی را برای حفظ منابع طبیعی، توجه به مسائل و ضروریات محیط زیستی به ویژه توجه به حفظ جنگلها، پرهیز از گسترش شهرها، تخریب فضای سبز کلانشهرها و مواردی از این دست خطاب به مردم و مسئولان کشور بیان کرده اند. هشدارهای مستمر رهبر انقلاب درباره ی قطع درختان و تعرض به جنگل های کشور رهبر انقلاب در این سنوات حدود ۱۰ مرتبه درباره ی قطع درختان و تعرض به جنگل های کشور هشدار داده اند که حاکی از اهمیت این مساله و لزوم اقدام جدی مسئولان نسبت به حفظ جنگلها و مراتع کشور است. مقام معظم رهبری مکرراً نسبت به گسترش بی رویه بافت کلانشهرها و تخریب محیط زیست در شهرهای کشور به بهانه ساخت و ساز هشدار داده اند. مسئله ریزگردها و گرد و غبار در کشور از دیگر مطالبی است که رهبر انقلاب در روز درختکاری بر آن تاکید داشتند.
وجود خلاءهای قانونی برای حفظ جنگلها، لزوم فرهنگ سازی کاشت درخت به عنوان وظیفه شرعی و انقلابی افراد، توجه به خاک و فرسایش خاک، رسیدگی به وضعیت آلودگی هوا در شهرهای کشور و عدم استفاده از ظرفیت های طبیعی و بالقوه کشور همچون تنوع گیاهان و منابع طبیعی در ایران همچون دیگر مطالبی است که در بیانات معظم له مورد توجه قرار گرفته است. درخت و گیاه برای کشور، جهت زندگی، برای مردم، برای تنفس، یک امر ضروری است رهبر معظم انقلاب ۱۵ اسفندماه سال ۱۳۹۰ در بیاناتی اظهار داشتند: روز درختکاری که در کشور معمول و باب شده، یکی از روزهای پربرکت در جمهوری اسلامی است؛ چون درخت و گیاه برای کشور، جهت زندگی، برای مردم، برای تنفس، یک امر ضرورت دارد.
روز درختکاری که در کشور معمول و باب شده، یکی از روزهای پربرکت در جمهوری اسلامی است متأسفانه در طول سالهای متمادی، به مسئله ی درخت بی اعتنایی شده. البته حالا خوشبختانه مردم و مسئولین به درخت و به محیط زیست توجه نشان می دهند، لیکن بنظر می رسد که هرچه بیشتر بایستی دراین زمینه کار کرد. به نظر من خود مردم هم مؤثرترین و با اهمیت ترین بخش از این کار را بر عهده دارند: حفظ جنگلها، حفظ مرتع ها، حفظ زمینهای حاصلخیز و حفظ باغات. ایشان خاطرنشان کردند: باید مراقب باشیم که درخت هائی را که موجود است، حفظ کنیم؛ یکی از کارهای مهم این است. انسان متأسفانه گاهی می بیند که به آنچه داریم، بی توجهی می شود؛ درخت ها را قطع می کنند، باغ ها را خراب می کنند. ان شاءالله بایستی این مسائل مورد توجه قرار بگیرد. امیدواریم که سبزه و گیاه و نشاط و رویش در کشور ما و بین مردم ما بیش از پیش باشد. گلایه مقام معظم رهبری از مسئولان به سبب قطع اشجار مقام معظم رهبری همین طور در ۱۵ اسفندماه سال ۱۳۹۱ اظهار داشتند: گلایه ای که باید بکنم از مجموع مسئولینِ مسئله ی درخت و درختکاری و جنگل و این چیزها، این است که ما اینجا دانه دانه درخت می کاریم، اما صدها صدها و هزارها هزارها درخت در جاهائی که نباید قطع شود، بی جهت قطع می شود؛ این خیلی اشکال بزرگی است که وجود دارد. علاوه بر این که آبادی ها و سبزی های اطراف شهرهای بزرگ به غلط و به غصب در اختیار افرادی قرار گرفت که می خواستند از زمین سو بهره گیرند و هنوز هم دارند می کنند، و سبزی تبدیل شد به سیمان و آهن و اینها – که این یک مصیبتی برای شهرهاست – مجموعه ی جنگلی کشور هم مورد تهدید جدی قرار داشت و قرار دارد؛ که باید جداً از آن جلوگیری شود.
ایشان افزودند: برای حفظ جنگلها قوانینی لازم داریم – این قوانین جایش خالی است – و یک اراده ی قوی و عزم راسخی لازم داریم برای جلوگیری از تصرف زمینهای اطراف شهرهای بزرگ، که افرادی آنها را می گیرند و تبدیل می کنند به ساختمان، به آپارتمان های بلندمرتبه. این کار علاوه بر این که مشکلات مختلف بشری و انسانی ایجاد می کند، نخستین کار غلطی که انجام می گیرد، این است که محیط سبز اطراف شهرها – هوای تنفس شهر – از بین می رود.
قضیّه ی ریزگردها و غبارهایی که می آید داخل کشور واقعاً مسئله ی بسیار مهمّی است و جا دارد که بصورت کلان، همه مسئولین کشور و همه بخش های مختلف دولت هماهنگی کنند، همکاری کنند توجه رهبر معظم انقلاب به مسئله ریزگردها ۱۴ اسفندماه سال ۱۳۹۲ رهبر معظم انقلاب بعد از مراسم درختکاری در بیاناتی اذعان داشتند: مسئله ی محیط زیست هم خیلی مهم است؛ این قضیّه ی ریزگردها و غبارهایی که می آید داخل کشور – که آقای وزیر کشاورزی چند روز پیش از این به من گزارشی از این مسئله و زیان هایی که دارد، می دادند – واقعاً مسئله ی بسیار مهمّی است و جا دارد که بصورت کلان، همه ی مسئولین کشور و همه ی بخش های مختلف دولت هماهنگی کنند، همکاری کنند، به جهت اینکه جلوی این لطمه را بگیرند؛ لطمه های بزرگی را به کشور [وارد می کند]. اخیراً هم یک گزارشی برای من فرستاده بودند راجع به همین ریزگردها که گزارش هشدار دهنده ای است؛ لازم است که به آن توجّه بشود. مقام معظم رهبری در ادامه گفتند: «هر ایرانی یک درخت» که گفته می شود و در زبان ها هست، شعار خوبی است؛ اهتمام کنند در این ایّام – که ایّام درختکاری و فصل درختکاری است – هرچه می توانند [کاشت درخت را] افزایش بدهند. و جلو دست تطاولی که دراز می شود گاهی به فضاهای سبز را، هم مردم و هم مسئولان بالخصوص بگیرند و نگذارند؛ چه جنگل های ما، چه مراتع ما و چه فضاهای سبز شهری و آنچه که حول وحوش شهر هست؛ والّا اگر چنانچه شماها با قوّت و قدرت برخورد نکنید، این دامنه های البرز که در تهران ملاحظه می کنید، تا آن بالابالاهای آن آهن و سیمان خواهد شد؛ یعنی همچنین کسانی سوءاستفاده می کنند. حالا این که شما میگویید که نشستید و روی این مسئله برنامه ریزی کردید، این خیلی خوب است؛ منتها باید در عمل بطور محسوس این مشاهده بشود و انسان بداند که واقعاً یک کار اساسی دارد انجام می گیرد. ۱۸ اسفندماه سال ۱۳۹۴ رهبر معظم انقلاب در بیاناتی اظهار داشتند: این که بطورمثال بنده یک نهال اینجا غرس کنم و بطورمثال چند هزار نهال غرس بشود، [امّا] از آن طرف به جنگل های ما تهاجم بشود یا به باغ های قدیمی ما تهاجم بشود، این خلاف مصلحت است. من می شنوم گاهی اوقات که اینگونه های قدیمی بومی اصیل ایرانی که در جنگل های ما بوده، به تدریج دارد کم می شود؛ بیم این هست که برخی از اینگونه های اصیل ایرانی جنگل های ما اصلاً از بین بروند؛ پس که بایست حفاظت کرد، حراست کرد. انتقاد مقام معظم رهبری از واردات بی رویه میوه مقام معظم رهبری همین طور در ۱۸ اسفندماه سال ۱۳۹۵ در بیاناتی اظهار داشتند: من غالباً هر سال، درخت های کاج یا سرو یا درخت چنار -که درخت چنار، خیلی هم لازم و مفید و مهم است- و مانند اینها می کاشتم، لکن یک نفری در این یادداشت های مردمی که برای من هر روز می آید، به من نوشته بود که چرا درخت میوه نمیکارید؟ پس امسال ما درخت میوه کاشتیم؛ یکی سیب است و یکی هم گیلاس؛ امیدواریم ان شاءالله به بار بنشیند و میوه بدهد و از میوه اش استفاده بشود.
بسیاری از این عوارضی که در مورد هوا و ریزگردها و عدم سلامت هواهای شهرها و بقیّه ی چیزها داریم، ناشی از کمبودهای گیاهی است ایشان افزودند: مسئله ی گیاه و درخت و سبزه و حفظ فضای ناشی از طبیعت زنده، برای کشور خیلی مهم می باشد. خیلی از این عوارضی که در مورد هوا و ریزگردها و عدم سلامت هواهای شهرها و بقیّه ی چیزها داریم، ناشی از کمبودهای گیاهی است؛ پوشش گیاهی می تواند به کشور خیلی کمک نماید. و البتّه درخت میوه دار، این امتیاز را هم دارد که میوه ی لذیذِ مخصوص ایران را به مردم می دهد. رهبر معظم اتقلاب فرمودند: میوه ی ما -انواع میوه های ما که خیلی هم متنوّع است- با امثال خودش در کشورهای دیگر تفاوت دارد؛ آن طور که برای من نقل کردند، میوه های ما شیرین تر، خوش طعم تر، آبدارتر و مطلوب تر است؛ گرچه حالا شنیدم که متأسّفانه میوه هم وارد می شود؛ جزو کارهای غلط، یکی [هم] وارد کردن میوه است که جز در موارد ضرورت و در حدّ لزوم، مسئولین بایستی جلوی این کار را بگیرند. در جامعه هستند کسانی که محیط زیست را قربانی منافع شخصی خود می کنند ۱۵ اسفندماه سال ۱۳۹۹ رهبر معظم انقلاب بعد از کاشت نهال در روز درختکاری اظهار داشتند: متأسّفانه در جامعه هستند کسانی که محیط زیست را قربانی منافع شخصی خودشان می کنند؛ فدای سودطلبی و منفعت طلبی خودشان می کنند. هستند از این کسانی که این جوری اند، طبیعت را تخریب می کنند، جنگل و کوه را نابود می کنند، مراتع را پایمال می کند، سفره های زیرزمینی و آب را به یغما می برند؛ اینها همه واقعاً بلای بزرگی است که تخریب محیط زیست است و همه باید مقابل آن بِایستند؛ چه مسئولین و چه آحاد مردم.
در جامعه هستند کسانی که محیط زیست را قربانی منافع شخصی خودشان می کنند؛ فدای سودطلبی و منفعت طلبی خودشان می کنند آب و خاک دو ثروت عظیم ملّی و دو ذخیره ی حیاتی همه ی ملّت ها است مقام معظم رهبری همین طور در ۱۵ اسفندماه سال قبل بعد از کاشت نهال در روز درختکاری در بیاناتی اظهار داشتند: یکی از کارهای جدّیِ صیانت از محیط زیست، مسئله ی آب و خاک است. خیلی ها غافلند از این که آب و خاک دو ثروت عظیم ملّی است، دو ذخیره ی حیاتی همه ی ملّت ها است در همه ی کشورهای عالم؛ نباید با اینها مسرفانه برخورد کرد و نباید خاک را تخریب و نابود کرد. معظم له فرمودند بنابراین، رفتار مسرفانه ی با آب و خاک مطمئنّاً ضربه ی به منافع ملّی است. البتّه سیاست ها و روش های فراوانی وجود دارد جهت استفاده ی بهینه ی از آب و استفاده ی بهینه ی از خاک؛ اینها معلوم است برای اهلش؛ کسانی که دراین زمینه سررشته دارند بایستی مسئولین را هدایت کنند، کمک کنند و مسئولین به این مسئله توجّه کنند.
ایشان بیان داشتند: یک موضوع دیگری که در باب صیانت از محیط زیست مورد نظر است، مسئله ی صیانت از حیات وحش است. این که نسبت به حیات وحش و حیواناتی که در سرتاسر کشور در جنگلها، در بیابان ها، در دشت ها متفرّقند، بی تفاوت باشیم، بطور قطع به ضرر منافع ملّی است.
اینکه نسبت به حیات وحش و حیواناتی که در سرتاسر کشور در جنگلها، در بیابان ها، در دشت ها متفرّقند، بی تفاوت باشیم، بطور قطع به ضرر منافع ملّی است مسئله ی شکار غیر قانونی را باید جدّی گرفت. در شرع مقدّس اسلام، شکار فقط در صورتیکه کسی برای تغذیه نیاز به شکار داشته باشد مجاز است؛ در غیر این مورد، اصلاً شکار مجاز نیست، شرعاً اجازه ی شکار داده نشده. شما در کتاب های فقهی که نگاه کنید، میگویند نماز در سفری که برای شکار انجام می گیرد تمام است؛ یعنی سفر، سفر حرام است؛ معنایش این است دیگر؛ یعنی این کار یک کار خلاف است. این را باید توجّه کرد؛ بحث حیات وحش بسیار اهمیت دارد. تاکید رهبر معظم انقلاب بر جلوگیری از تغییر کاربری اراضی زراعی رهبر معظم انقلاب اذعان داشتند: یک نکته ی دیگری که باز آن هم مربوط به سازمان حفاظت محیط زیست است، جلوگیری از تبدیل زمینهای کشاورزی است که شنفته می شود در یک موارد زیادی زمینهای کشاورزی را در اطراف شهرها، در نزدیکی شهرها، در برخی از دشت ها تبدیل می کنند به بناهای دیگری؛ جلوی این [کار] باید گرفته بشود، این بطور قطع به زیان منافع ملّی است. باید زمینهای کشاورزی توسعه داده بشود که این البتّه فقط کار [سازمان حفاظت] محیط زیست نیست؛ وزارت کشاورزی و بعضی دستگاه های دیگر هم در این [قضیّه] تأثیر دارند. واکاوی در بیانات مقام معظم رهبری بعد از کاشتن نهال در سالهای اخیر حاکی از توجه جدی ایشان به حوزه محیط زیست و ضرورت حفظ آن است؛ به همین دلیل انتظار به حق جامعه از مسئولان امر آنست که با تسری بیش از پیش بینش و نگاه مقام معظم رهبری به مقوله محیط زیست در زمینه مسئولیت خود، شاهد بهبود وضعیت زیست محیطی کشور در زمینه های مختلف باشیم.