دخالت های انسانی ضربه ای بر پیکر دریای خزر

به گزارش باغ من، هر یک از دخالت های انسانی ضربه ای را بر بدن دریای خزر وارد کرده اند و ساخت و سازهای بی رویه و غیراصولی ساحلی شامل اسکله و بندر، مجتمع های گردشگری، مسکونی و تجاری، توسعه فعالیتهای اکتشاف و استخراج منابع فسیلی زیربستر و آلودگی های آنها، صید بی رویه آبزیان بخصوص ماهیان خاویاری و… هر یک به نوبه خود تأثیر سویی را بر این اکوسیستم شکننده وارد کرده است.

به گزارش باغ من به نقل از ایسنا در سال ۲۰۰۳ ( ۱۳۸۲) پنج کشور حاشیه دریای خزر “کنوانسیون منطقه ای محافظت از محیط زیست دریای خزر” معروف به “کنوانسیون تهران” را امضاء کردند. این کنوانسیون در تاریخ ۱۲ اوت ۲۰۰۶ (۲۱ مردادماه ۱۳۸۵) لازم الاجرا شد و همه کشورها این معاهده را بعنوان یک واقعه مهم زیست محیطی جشن گرفتند و از آن پس این روز را به نام “روز دریای خزر” نامیدند.

خزر نام دریاچه ای با وسعت ۶۰۰ هزار و ۳۸۴ کیلومتر مربع است که طول سواحل آن به ۷۰۰۰ کیلومتر می رسد. کشورهای ایران، روسیه، جمهوری آذربایجان، جمهوری های ترکمنستان و قزاقستان این دریاچه را در برگرفته اند و همگی از مواهب آن استفاده می نمایند.

خزر بعد از خلیج فارس و سیبری، به لحاظ ذخایر نفت و گاز موجود در ساحل و زیربستر در مقام سوم قرار دارد و همین مساله ارزش آنرا چندین برابر می کند.

در گذر زمان و در دوران های مختلف، این دریاچه منحصر به فرد هم از فعالیتهای انسانی و بهره برداری های بیش از اندازه اقتصادی جان سالم به در نبرده است و آن چه سبب تاثیرات سوء بر این اکوسیستم ابی شد، تخریب اکوسیستم های طبیعی، آلودگی محیط زیست و کاهش کیفیت آب بود. هر یک از دخالت های انسانی ضربه ای را بر بدن این دریاچه وارد ساختند و ساخت و سازهای بی رویه و غیراصولی ساحلی شامل اسکله و بندر، مجتمع های گردشگری، مسکونی و تجاری، توسعه فعالیتهای اکتشاف و استخراج منابع فسیلی زیربستر و آلودگی های آنها، صید بی رویه آبزیان بخصوص ماهیان خاویاری و… هر یک به نوبه خود تأثیر سویی را بر این اکوسیستم شکننده وارد کرد. افزون بر آن، کشتی های تجاری هم مشکل بزرگ انتقال آلودگی روز افزون در این پهنه آبی به شمار می روند.

ورود سالیانه ۱۲۲ هزار و ۳۵۰ تن آلودگی از کشورهای حاشیهٔ دریای خزر بخصوص آلودگی ناشی از عملیات اکتشاف و استخراج نفت، محیط این دریا را آلوده کرده و گونه های زیستی این دریا را در معرض خطر جدی قرار داده است ‎که خود تهدید جدی برای محیط زیست سواحل خزر است.

آنچه که ارزش بسیاری به این دریاچه می بخشد، حضورگونه های آبزی در آن است که در بین آنها ماهیان خاویاری مهم ترین ساکنان این دریاچه به شمار می روند. این دریا محل زیست ۵۷۵ نوع گیاه، ۱۳۳۲ گونه جانور است. این پهنه آبی محل زیست و زندگی و رشد مرغوب ترین ماهی های جهان بخصوص ماهیان خاویاری است. ۹۰ درصد صید ماهیان خاویاری جهان مختص به این دریا است. در دریای خزر یکی از پستانداران آبزی کمیاب دنیا هم زیست می کند که فک خزری نامیده می شود.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی سازمان حفاظت محیط زیست، به هر حال خطر زیست محیطی شدیدی که این حوضه آبی را تهدید می کند خود دلیلی است برای آنکه در هر مذاکره ای که میان کشورهای حاشیه خزر صورت می گیرد، نگرانی های زیست محیطی این دریا هم در نظر گرفته شود. به صورت یقین شرط لازم و ضروری بهره برداری مناسب از منابع دریای خزر، رسیدن به توافق کامل میان کشورهای ساحلی در بهره برداری از منافع مشترک و مقابله با تهدیدهای مشترک ناشی از خطرهای زیست محیطی است.

منبع: mygarden.ir