گزارش باغ من؛ مبداسپاری شاه کلید حل مسئله پسماند گیلان

باغ من: موضوع پسماند باید از مبدا کنترل و ساماندهی گردد در غیر اینصورت نمی توان به هیچ راهکاری خوش بین بود و شاه کلید حل معضل پسماند سراوان در گیلان مبداسپاری است.
خبرگزاری مهر – گروه استان ها – بهرام قربانپور: چالش زیست محیطی سال ها است که در ویترین مشکلات و دغدغه های استان گیلان جا خوش کرده و پای ثابت دغدغه مندی های گفتاری و همایش محورانه مسؤلان است، تا جایی که بارها و بارها پای مسؤلان ارشد کشوری را برای پیگیری و حل این مورد به گیلان کشانده است. چالشی که از زباله ۱۱۰ متری سراوان شروع شده و با شیرابه این پسماند تاریخی وارد رودخانه های رشت و سپس به تالاب بین المللی انزلی می ریزد. اگر عقب گردی به چهل و اندی سال قبل بزنیم خواهیم دید که آن زمان، سایت جمع آوری زباله سراوان رشت قرار بود به صورت موقتی و مقطعی باشد اما گویا این دوره موقتی و مقطعی عمری قریب به ۵ دهه ای پیدا کرده است، هر چه عمر این سایت پسماند بیشتر شد، ارتفاع زباله در سراوان شدت گرفت. طرح موقتی دپوی زباله در سراوان تجربه تلخی است که هر بار بجای حل مسئله اصلی، از طرف مسؤلان با دکمه «تمدید» مواجه می شد؛ شاید این سایت در ۵ دهه اخیر ده ها استاندار، مدیرکل، فرماندار، شهردار، نماینده و شورا را به خود دیده است اما دریغ از یک قدم مثبت و سازنده برای این ابر چالش زیست محیطی گیلان. حالا که کارد پسماند سراوان به استخوان محیط زیست گیلان رسیده و این محیط سرسبز و بکر استان را به «نیست» تبدیل نموده است باید راهکاری اساسی و کارشناسانه برای حل این معضل تاریخی شمال کشور ارائه داد، یکی از اهرم های مؤثر در حل مسئله پسماند، نگاه پژوهش محورانه و علمی به این مورد است نگاهی که شاید هنوز به صورت جدی وارد عرصه و میدان نشده و فقط در حد حرف و شعار در همایش ها و سمینارها به رشته کلام در می آید. گیلان صاحب تنها پژوهشکده زیست محیطی در کشور «حمیدرضا مسکنی» سرپرست سازمان جهاد دانشگاهی گیلان ضمن اشاره به اهمیت مقوله زیست محیطی و لزوم توجه به این بخش، اظهار نمود: محیط زیست ارتباط مستقیم، مؤثر و تنگاتنگی با ادامه حیات بشریت دارد تا جایی که امروزه دغدغه زیست محیطی به یک مطالبه جهانی تبدیل گشته است. وی با اشاره به اینکه گیلان صاحب تنها پژوهشکده زیست محیطی در کشور است، اضافه کرد: این پژوهشکده یکی از بخش های جهاد دانشگاهی است که منحصراً به فعالیت ها و موضوعات زیست محیطی می پردازد.
سرپرست سازمان جهاد دانشگاهی گیلان ضمن اشاره به ابر چالش پسمانده و تالاب انزلی بعنوان دو معضل زیست محیطی استان، افزود: کار اجرای در مورد حل این دو معضل از اراده ما خارج است و بیشتر فعالیتهای پژوهشی در این خصوص صورت می گیرد. مسکنی با اشاره به اینکه احیای تالاب انزلی در پیچ و خم کار اجرائی قرار دارد، اظهار داشت: مشکلات اعتباری دستگاه ها، ساماندهی و احیای تالاب بین المللی انزلی را به تأخیر انداخته است. وی با اشاره به اینکه پسماند سراوان احتیاج به کار اجرائی دارد، اضافه کرد: ساماندهی پسماند سراوان و کوه مرتفع زباله در این سایت با سازوکارهای صنعتی و اجرائی تحقق می یابد و کمتر نیازمند تحقیق و پژوهش است. حل مشکل پسماند باید از خانه شروع شود سرپرست سازمان جهاد دانشگاهی گیلان با اشاره به اینکه پژوهشکده زیست محیطی جای ابزار اجرایی، ابزار تحقیقی و پژوهشی دارد، اظهار داشت: تعامل دو رویکرد اجرائی و تحقیقی در کنار هم می تواند ساماندهی مسائل زیست محیطی گیلان را رقم بزند. مسکنی، اصلاح یک روند اشتباه را از مهم ترین وظایف پژوهشگران دانست و بیان نمود: با اصلاح روند اشتباه از طرف محققین و پژوهشگر، کار اجرائی وارد فاز عملیاتی می شود. وی با اشاره به اینکه حل مشکل پسماند باید از خانه شروع شود، اضافه کرد: سازوکار پژوهشی بر این عقیده است که حل مشکل پسماند باید از «خانه» شروع شود. هزینه های زیست محیطی گیلان از جیب تالاب انزلی می رود سرپرست سازمان جهاد دانشگاهی گیلان با اشاره به اینکه تالاب انزلی تمام هزینه های زیست محیطی گیلان را می پردازد، اظهار داشت: از شیرابه های پسماند سراوان گرفته تا فاضلاب های شهرک صنعتی و بهداشتی و همینطور فاضلاب های شهری و ورود آن به تالاب انزلی، همانند خوره ای به جان این مکان بین المللی افتاده است. مسکنی ضمن اشاره به راه اندازی مجتمع تصفیه خانه سراوان بدون پسوند تحقیقی و پژوهشی، این مهم را دلیل بر عدم فعال سازی این مجتمع دانست و بیان نمود: عدم بکارگیری طرح تحقیقی و دانش پایه و عدم استفاده از ظرفیت پژوهشگران جهت راه اندازی مجتمع تصفیه خانه سراوان، اجرای این طرح را هزینه زا، زمان بر و غیر استفاده تبدیل نموده است. سرپرست سازمان جهاد دانشگاهی گیلان گریزی هم به تعریف جایگاه زباله در جنوب گیلان و انتقال پسماند استان به این منطقه زد و اظهار داشت: تنوع زیست محیطی در گیلان سبب شده تا برخورد زیست محیطی در این استان تشدید پیدا کند. مسکنی با اشاره به اینکه پژوهشکده زیست محیطی هیچ اطلاعی از طرح انتقال پسماند سراوان به جنوب گیلان ندارد، افزود: از دارا بودن پشتوانه تحقیقی و پژوهشی طرح انتقال پسماند به جنوب گیلان اطلاعی در دست نیست. روحیه تعامل و همدلی در راستای رفع مشکلات زیست محیطی «هادی مدبری» رییس پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاهی ضمن اشاره به نگاههای زیست محیطی این پژوهشکده، اظهار نمود: مسئله زیست محیطی گیلان در اولویت بررسی های تحقیقی و پژوهشی پژوهشکده محیط زیست قرار دارد. وی با اشاره به اینکه متولی سامان بخشی مسئله پسماند در گیلان نیستیم، اضافه کرد: شاید تعهد و مسئولیت اجرائی در برابر ساماندهی پسماند نداشته باشیم اما نسبت به این مورد بی توجه و بی تفاوت هم نیستیم. رییس پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاهی ضمن اشاره به روحیه تعامل و همدلی در راستای رفع مشکلات زیست محیطی، بیان نمود: آغوش پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاهی روی مسؤلان و متولیان استان گیلان برای حل مسئله پسمانده با پسوند پژوهش محور باز است. مدبری ضمن اشاره به شروع فعالیت پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاه از سال ۸۲، افزود: این پژوهشکده مسیر رشد را به سرعت و با تلاش و رویکرد پژوهشی مبتنی بر نتیجه پیموده و به بلوغ نزدیک شده است. وی ضمن اشاره به رویکرد جهادی پژوهشکده محیط زیست در حل مشکلات زیست محیطی، اضافه کرد: تفکر، شیوه و نگاه پژوهشکده زیست محیطی بگونه ای است که میتوان با اعتبارات کم خیلی از کارها را به جلو برد و چندان به نگاه اعتباری به حل مشکلات و مسائل نباید داشت. رییس پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاهی ضمن اشاره به این که اجرای الگوی پسماند روستایی می تواند نجات بخش باشد، اظهار داشت: اجرای الگوی پسماند روستایی یکی از اقدامات پژوهشی مؤثر این پژوهشکده محیط زیست است. مدبری با اشاره به اینکه حل مشکلات پسماند و تالاب انزلی عزم ملی می خواهد، خاطرنشان کرد: پسماند سراوان در پی انباشت بی تفاوتی ها و بی مدیریتی ها در یک دوره زمانی طولانی مدت اتفاق افتاده است و حل آن هم نیازمند زمان است.
وی با فاجعه آمیز خواندن معضل پسماند سراوان و تالاب انزلی، اضافه کرد: در طول این سال ها اعتبارات زیادی برای ساماندهی این دو مسئله زیست محیطی گیلان اختصاص یافته اما منتج به نتیجه مؤثر نشده است. شاه کلید حل معضل پسماند سراوان در گیلان مبدا سپاری است رییس پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاهی با اشاره به اینکه ریشه مسئله پسماند در گیلان را باید از پایین به بالا جستجو کرد، اظهار داشت: موضوع پسماند باید از مبدا کنترل و ساماندهی گردد در غیر این صورت نمی توان به هیچ راهکاری خوش بین بود. مدبری با تکیه بر ترویج تفکیک از مبدا برای حل معضل پسماند در گیلان، بیان نمود: شاه کلید حل معضل پسماند سراوان در گیلان مبدا سپاری است که نقش رسانه ها و فعالین رسانه ای در نهادینه کردن این بخش بسیار می تواند کارساز باشد. وی با اشاره به اینکه راه اندازی تصفیه خانه آخرین گام در ساماندهی پسماند است، اضافه کرد: استراتژی ما در حوزه مدیریت پسماند باید به سمت تفکیک از مبدا سوق پیدا کند تا در یک بازه زمانی خاص این مسئله را سامان ببخشیم. طرح زباله سوزی در استانهای شمالی جوابگو نیست رییس پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاهی با اشاره به اینکه اراده ای برای حل مشکلات زیست محیطی گیلان وجود ندارد، اظهار داشت: در بعضی جلسات ساماندهی مدیریت پسماند و تالاب انزلی بجای اقدام مشترک در حل این چالش ها، بیشتر شاهد پاس کاری مدیران هستیم. مدبری ضمن اشاره به اجرای طرح زباله سوزه ای کوچک مقیاس در گیلان، افزود: طرح زباله سوزی در استانهای شمالی جوابگو نیست. وی ضمن اشاره به زمزمه های انتقال زباله سراوان به جنوب گیلان، اضافه کرد: انتقال پسماند استان به جنوب گیلان، منجر به نابودی آب آشامیدنی و کشاورزی می شود. سفیدرود هم به سرنوشت زرجوب و گوهررود گرفتار می شود رییس پژوهشکده محیط زیست جهاد با اشاره به اینکه سفیدرود هم به سرنوشت زرجوب و گوهر رود گرفتار می شود، اظهار داشت: با انتقال پسماند استان به پشت سد سفیدرود و با نفوذ شیرابه ها به آب های زیرزمینی و رودخانه سفیدرود، تجربه تلخ سراوان و رودخانه آلوده رشت باردیگر تکرار می شود. مدبری با اشاره به اینکه انتقال زباله به جنوب گیلان مشکلی از پسماند حل نمی کند، خاطرنشان کرد: این طرح حتی اگر پیش زمینه تحقیقی داشته باشد اما در روند اجرا، کار اصولی و کارشناسی صورت نگیرد سراوانی دیگر خلق خواهد شد. اصرار بر خلق کوه آسمان خراش زباله در جنوب گیلان وقتی در چهل و اندی سال پیش مجوز موقت جمع آوری پسماند استان در سراوان رشت داده شده کسی فکرش را هم نمی کرد که روزی این منطقه به کوه آسمان خراش زباله تبدیل گردد، حال که این تجربه چهل ساله در قلب گیلان نقش بسته شده چه اصراری برای خلق یک کوه دیگر در پیشانی گیلان وجود دارد؟! کما این که اثرات انتقال زباله به جنوب گیلان و حوالی پشت سد سفیدرود، دامن کل گیلان را خواهد گرفت. نکته مهم دیگر اینست که مسئله ساماندهی پسماند سراوان و همینطور انتقال زباله های استان به جنوب گیلان تا چه اندازه به سازوکارهای پژوهشی، علمی و تحقیقی ایمن است و آیا اصلاً ستاد مدیریت پسماند گیلان هیچ تمایلی به انجام کار پژوهشی دارد یا نه تصمیم بر اینست که بجای زباله و پسماند، فقط صورت مسئله برای مدتی کوتاهی پاکسازی شود. وجود ظرفیت های پژوهشی و تحقیقی در گیلان نظیر پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاهی، فرصت خوبی است تا مسؤلان و متولیان امر با بکارگیری از این ظرفیت های علمی، تحقیقی و پژوهشی به نبرد با پسماند بروند.

منبع: mygarden.ir