گزارش باغ من؛ سوخت یورو5 مسکن آلودگی هوای اصفهان

باغ من: عرضه بنزین و گازوئیل یورو ۵ درحالی در اصفهان آغازشده که به رغم امیدها برای کاهش بار آلایندگی حوزه حمل و نقل، این سوخت پاک با فناوری های بیشتر خودرو های در حال تردد همخوانی ندارد.

خبرگزاری مهر، گروه استان ها- ندا سپاهی: وزارت نفت طبق ماده ۱۸ قانون هوای پاک (مصوب سال ۱۳۹۶) مکلف بود که حداکثر تا سه سال بعد از ابلاغ این قانون، مطابق با استاندارد ملی مصوب سوخت تولیدی کشور را عرضه نماید. هرچند از سال ۱۳۹۲ تا حالا بنزین و گازوئیل یورو چهار در کلانشهرها عرضه می شد اما دولت امسال با اجرای طرح های توسعه پالایشگاهی برای ارتقای کیفیت سوخت، تولید و عرضه سوخت یورو پنج را در دستور کار قرار داد.
آن طور که شبکه اطلاع رسانی نفت و انرژی گزارش داده امسال پنج پروژه افزایش ظرفیت و کیفی سازی سوخت در پالایشگاه های اصفهان، شیراز، لاوان، آبادان و تبریز در دولت سیزدهم به بهره برداری رسیده یا به زودی به بهره برداری می رسد.
ناهمخوانی سوخت یورو ۵ با فناوری خودرو ها پاشنه آشیل کاهش آلودگی هوا
پاییز امسال طرح ارتقای کیفی پالایشگاه اصفهان با ظرفیت تولید ۱۶ میلیون لیتر در روز نفت گاز (گازوئیل) باکیفیت یورو پنج به بهره برداری رسید و وارد مدار تولید شد که هنوز بصورت رسمی افتتاح نشده است اما هم اکنون روزانه ۱۲ میلیون لیتر بنزین و ۱۹ میلیون لیتر گازوئیل یورو پنج در شرکت پالایش نفت (پالایشگاه) اصفهان تولید می شود و با عنایت به آلودگی هوای کلانشهر اصفهان از مهرماه امسال عرضه بنزین یور پنج با رنگ شاخص بنفش در جایگاه های سوخت شروع شد. ناهمخوانی کیفیت سوخت پاک تولیدی با فناوری خودرو های درحال تردد چه در شهر اصفهان و چه در سایر کلانشهرهای کشور پاشنه آشیل کاهش آلودگی هوا خواهد بود.
احتراق ناقص خودرو ها عامل آلودگی هوا
نگاهی به آمار ۱۱۴ روز اخیر هوای اصفهان نشان داده است به رغم آنکه از ماه مهر امسال بنزین یورو پنج در جایگاه های سوخت این کلانشهر عرضه شده اما شمار روزهای آلوده نه فقط کاهش نداشته که تا ۲۴ دی ماه سهم اصفهان ۷۱ روز هوای ناسالم بوده و آلاینده شاخص آن ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون است.
بیش از یک میلیون و ۳۰۰ هزار خودروی سبک و سنگین در کلانشهر اصفهان تردد می کنند که آلودگی اصلی این خودرو ها به علت فناوری پایین آنهاست برای اینکه برغم کیفیت مطلوب سوخت اما ذرات معلق حاصل از احتراق ناقص خودرو ها موجب آلودگی هوا می شود.
در این راستا دانشیار گروه مکانیک دانشگاه اصفهان ضمن اشاره به این که نسبت قدرت به مصرف سوخت نشان دهنده کیفیت خودرو است، می گوید: در تمام خودرو های تولیدی نسبت قدرت به مصرف سوخت بسیار کمتر از مشابه اروپایی آنهاست و باید توجه داشت که ناهمخوانی سوخت و فناوری خودرو ها و استفاده نکردن از کاتالیست مناسب، آلودگی هوای شهرهای ایران را تشدید کرده است.

هرچند آماری از شمار خودرو های کاربراتوری و انژکتوری درحال تردد در کلانشهر اصفهان موجود نیست اما آنچه مسلم است بنزین یورو پنج با فناوری موتورسیکلت ها و خودرو های سواری کاربراتوری درحال تردد مانند پیکان و پراید همخوانی ندارد همانطور که استفاده از سوخت یورو چهار در سالهای گذشته بدلیل وجود خودرو های فرسوده و ناهمخوانی سوخت و فناوری خودرو ها باری از آلودگی هوای کلانشهرها کم نکرد.
استفاده یورو ۵ وضعیت آلودگی هوا را بدتر از قبل نمی کند
اما حسین احمدی کیا، دانشیار گروه مکانیک و دانشگاه اصفهان ضمن اشاره به کاهش آلاینده ها، بنزن و ترکیبات آروماتیک در سوخت یورو پنج، تولید این نوع سوخت را اقدامی مثبت ارزیابی می نماید و به خبرنگار مهر می گوید: باید از تولید سوخت پاک استقبال شود برای اینکه با وجود فناوری پایین برخی خودرو ها استفاده از این سوخت وضعیت را بدتر از قبل نمی کند و با سوخت یور و۲ که ذرات معلق زیادی داشت بسیار متفاوت است و باید حمایت کرد خصوصاً تولید گازوئیل یورو پنج تأثیر خیلی خوبی دارد.
خودروی قدیمی مانند پیکان اگر انژکتوری باشد با این سوخت مشکل ندارد اما خودرو های کاربراتوری به مشکل بر می خورند
وی ادامه می دهد: خودروی قدیمی مانند پیکان اگر انژکتوری باشد با این سوخت مشکل ندارد اما خودرو های کاربراتوری به مشکل بر می خورند اما باید توجه داشت که تعداد این نوع خودرو ها روز به روز در حال کم شدن است و در کنار آن اگر اسقاط خودرو های فرسوده جلو برود مؤثر خواهد بود و این که فکر نماییم این سوخت برای خودروی کاربراتوری وضعیت را بدتر می کند درحال حاضر اثبات نشده است.
دانشیار گروه مکانیک و عضو گروه پژوهش آلودگی هوا پژوهشکده محیط زیست دانشگاه اصفهان خاطرنشان می کند: میزان گوگرد سوخت یورو چهار ۵۰ ppm (قسمت در میلیون) اما در سوخت یورو پنج ۱۰ ppm و بسیار کم است در صورتیکه گوگرد آلاینده ای است که در سوخت بنزین و گازوئیل مستقیم وارد محیط می شود.
همچنین مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اصفهان، تولید و تامین بنزین و گازوئیل یورو پنج را اتفاقی بزرگ و انقلابی در کاهش آلودگی هوای کلانشهرها و همچون اصفهان عنوان می کند و به خبرنگار مهر می گوید: بزرگترین انتقاد ما به صنعت خودروسازی وزارت صنعت، معدن و تجارت ناهمخوانی فناوری تولید خودرو با استانداردهای روز دنیا است که این روند در کشور اتفاق نمی افتد و با وجود این که خودروسازان تلاش می کنند تا حالا بعضاً به فناوری خودرو ها یورو چهار رسیدند در صورتیکه جهان به سمت تولید خودرو های یورو پنج، هیبرید و برقی رفته است.
خودروهای فرسوده از مدار خارج شوند
احمدرضا لاهیجان زاده ادامه می دهد: مسئله دوم خروج خودرو های فرسوده است که بزرگترین نقطه ضعف دولت ها و مجلس های گذشته بوده که نتوانستند ساز و کاری برای خروج خودرو های فرسوده بوجود آورند و این یک معضل اساسی در موضوع آلودگی هوا شده که هم مصرف سوخت به اقتصاد مملکت زیان می رساند برای اینکه هر یکصد کیلومتر هشت تا ۱۰ لیتر مصرف سوخت هم آلایندگی به محیط می دهد که هیچ توجیهی پذیرفته نیست.
وی خاطرنشان می کند: با توجه این که در برنامه هفتم توسعه و قانون بودجه ۱۴۰۲ پیش بینی های خیلی خوبی برای خروج خودرو ها و موتورسیکلت های فرسوده شده، امید است تا ماه های پیش رو که مجلس لایحه بودجه و برنامه هفتم توسعه را تصویب می کند این طلسم شکسته و معضل خودرو های فرسوده اساسی حل شود.
دولت مشوق های قوی برای خروج خودرو های فرسوده بگذارد
به گزارش باغ من به نقل از مهر، آمارهای متفاوتی از شمار خودرو های فرسوده کشور وجود دارد اما برمبنای آماری که سازمان حفاظت زیست اعلام نموده از حدود ۲۶ میلیون دستگاه خودروی درحال تردد کشور ۶ میلیون دستگاه فرسوده است. از طرفی با عنایت به شرایط اقتصادی و نوسانات ساعتی قیمت خودرو در بازار امروز و وضع مالیات بر خودرو های هیبریدی، برای کاهش آلایندگی خودرو ها راه درازی در پیش است.
از محل کاهش مصرف سوخت سالانه میلیاردها دلار می توان صادرات کرد در صورتیکه اگر این اصلاح را حالا انجام ندهیم تا ۲ سال دیگر باید بنزین وارد نماییم
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اصفهان در اینباره می گوید: دولت باید تسهیلات و مشوق های قوی برای جایگزینی خودرو های فرسوده بگذارد چونکه این بعدها برای دولت جبران خواهد شد؛ اگر بتوانیم مصرف سوخت را از ۱۱۰ میلیون لیتر در روز به ۱۰۵ میلیون لیتر برسانیم حدود ۴۰ درصد در مصرف سوخت صرفه جویی می شود در صورتیکه مصرف بنزین حالا به ۱۱۵ میلیون لیتر در روز رسیده است اگر که خودرو های فرسوده بیرون بروند و خودرو های موجود استاندارد، مصرف سوخت به ۶۰ تا ۷۰ میلیون لیتر در روز کاسته می شود و این ۴۰ میلیون لیتر قابلیت صادرات دارد.
لاهیجان زاده خاطرنشان می کند: از محل کاهش مصرف سوخت سالانه میلیاردها دلار می توان صادرات کرد در صورتیکه اگر این اصلاح را حالا انجام ندهیم تا ۲ سال دیگر باید بنزین وارد نماییم.
گوگردزدایی بنزین و گازوئیل در پالایشگاه برای هوای اصفهان آلایندگی ندارد
در همین راستا معاون تولید شرکت پالایش نفت اصفهان درباب پروسه تصفیه و گوگردزدایی بنزین و گازوئیل در پالایشگاه مستقر در این کلانشهر به خبرنگار مهر می گوید: قبل از بهره برداری این طرح، گازوئیلی تولید می شد که هشت تا ۱۰ هزار ppm ( قسمت در میلیون) گوگرد داشت که هنگام سوختن در موتور خودرو، آلاینده های SO3 تری اکسید گوگرد، SO2 دی اکسید گوگرد و گاز خطرناک H2S هیدروژن سولفید در هوا منتشر می شد و در لایه های بالای هوای سرد قرار می گرفت که اگر بارانی می بارید وجود این آلاینده ها سبب ریزش باران های اسیدی و اسیدی شدن لایه های زمین می شد.
وی می افزاید: حالا سوخت دیزل با هشت تا ۱۰ هزار ppm گوگرد به واحد تصفیه یا شیرین سازی گازوئیل پالایشگاه منتقل و طی پروسه هیدرو کراکینگ، هیدروژن به گوگرد اضافه می شود و هیدروژن در مجاورت کاتالیست، گوگردها را گازوئیل را جدا می کند و سوخت به دیزل بدون گوگرد تبدیل می شود.
معاون تولید شرکت پالایش نفت اصفهان ادامه می دهد: هیدروژن ها گوگرد را جدا کرده و به گاز H2S تبدیل می شود که در کوره گوگرد سازی در مجاورت کاتالیست و بخار آب این H2s را به گوگرد جامد تبدبل می شود.
صابری خاطرنشان می کند: این پروسه برای هوای اصفهان آلایندگی ندارد؛ باید توجه داشت که H2S گاز بسیار خطرناکی است که اصلاً به بیرون از کوره منتشر نمی شود بلکه در مجاورت کاتالیست تبدیل به گوگرد جامد می شود و این گوگرد در واحدی به نام گرانول سازی به گوگرد گرانول کلوخه ای یا دانه ای تبدیل می شود که آلایندگی ندارد و در محیط انتشار نمی یابد و در نهایت در کارخانه های اسید سولفوریک استفاده می شود.
هرچند توزیع بنزین یورو پنج، در سالم شدن هوا مؤثر است اما در کنار آن، باید با توسعه حمل و نقل عمومی، استانداردسازی تولید خودرو ها جهت استفاده از سوخت یورو پنج و اسقاط خودرو ها و موتورسیکلت های فرسوده اقدام های تکمیلی در این حوزه صورت گیرد.

منبع: باغ من