معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست خبرداد خسارت ۲۸۷۸۵ هزار میلیاردریالی خشکسالی به محیط زیست کشور

به گزارش باغ من معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست، خسارت خشکسالی به محیط زیست کشور را ۲۸۷۸۵ هزار میلیاردریال برآورد کرد و اظهار داشت: برای تکمیل زیرساخت های مقابله با خشکسالی به ۱۰۰۰ میلیارد تومان نیاز داریم.

به گزارش باغ من به نقل از ایسنا حسن اکبری با بیان این که خشکسالی یک رخداد طبیعی است که با تکرارهای مختلف اتفاق می افتد اما وقتی شدت آن زیاد باشد یا برای سالهای متمادی استمرار پیدا کند، می تواند اثرات جبران ناپذیری داشته باشد، اظهار نمود: وقتی عوامل انسانی مثل برداشت بی رویه آب از سفره های زیرزمینی همراه با خشکسالی بروز پیدا می کند، اثر این پدیده بر طبیعت بیشتر و موجب می شود ما بخش هایی از طبیعت را از دست بدهیم به نحوی که در ترسالی ها هم امکان احیای آن فراهم نیست.

وی اضافه کرد: امسال برمبنای آمارهای سازمان هواشناسی، کمتر از ۱۰ درصد کشور بارندگی در حد نرمال داشته است و بقیه مناطق به صورتی با خشکسالی درگیر هستند. متاسفانه بیش از ۷۰ درصد مساحت کشور با خشکسالی شدید یا بسیار شدید دست و پنجه نرم می کند. شدت خشکسالی در مناطقی مثل زاگرس که هم منبع تامین آب کشور است و هم رویشگاه های جنگلی زیادی دارد، بسیار مخرب است.

اختلال در زنجیره غذایی حیات وحش با ضعف پوشش گیاهی

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به عواقب خشکسالی بر منابع طبیعی و محیط زیست اظهار داشت: شاید نخستین و مهم ترین لطمه های خشکسالی، ضعیف شدن پوشش گیاهی است که اختلال جدی در زنجیره غذای حیات وحش به وجود می آورد این در حالیست که امسال در بخش های فلات مرکزی ایران، رویش فصلی نداشتیم و در مناطق البرز و زاگرس هم رویش فصلی اندک بوده است. این موضوع، زادآوری حیات وحش را با مشکل جدی مواجه کرده است.

اکبری افزود: افزایش آفات گیاهی در مناطق جنگلی از دیگر نتایج خشکسالی است که حیات جنگلها خصوصاً در منطقه زاگرس را تهدید می کند علاوه بر این رطوبت خاک نیز افت می کند و دشت ها توان مقابله با فرسایش را از دست می دهند.

وی اشاره کرد: از آنجائیکه اغلب رویشگاه ها لطمه دیده اند، دامداران و عشایر برای تامین غذای دام های خود به سمت مناطق حفاظت شده که طبیعت بکرتری دارند، حرکت می کنند و این امر چالش های اجتماعی را بیشتر می کند و منجر به تخریب بخش هایی از این مناطق می شود.

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست خشک شدن چشمه ها و کاهش منابع آبی را از دیگر نتایج خشکسالی عنوان نمود و اظهار داشت: این مساله بیش از همه دوزیستان خصوصاً سمندرها را تحت تاثیر قرار می دهد. از طرفی با کاهش آب رودخانه ها و تالاب ها، مرگ ماهی ها و آبزیان افزایش می یابد.

افزایش تصادفات جاده ای و شکار بدون مجوز با کوچ حیات وحش

اکبری تشدید آتش سوزی ها در مواقع بروز خشکسالی را اجتناب ناپذیر دانست و اضافه کرد: با وقوع خشکسالی ها، باروری و میزان تولید مثل حیات وحش کاهش شایان توجهی پیدا می کند چون غذای کافی در دسترس آنها قرار نمی گیرد. جمعیت های بالغ هم به سبب کم آبی و کم غذایی مبادرت به کوچ می کنند و از زیستگاه اصلی خود فاصله می گیرند. این مساله مشکلات زیادی برای ما به وجود می آورد و موجب ازدیاد تصادفات جاده ای و شکار بدون مجوز می شود.

وی بیماریهای حیات وحش را از دیگر نتایج مهم خشکسالی ذکر و اشاره کرد: ما هرگاه گرفتار خشکسالی می شویم، هم به سبب ضعف بیولوژیک حیات وحش و هم گرایش دامدارها جهت استفاده از مراتع مناطق حفاظت شده، برخورد دام اهلی و وحشی بیشتر و درگیر بیماریها می شوند. در سال قبل ۱۰ مورد کانون ppr یا طاعون نشخوارکنندگان کوچک در کشور داشتیم در صورتیکه امسال آبله هم به آن اضافه شده است و نگران تب برفکی و بیماریهای دیگر هم هستیم که این بیماریها می توانند به تدریج حیات وحش را به سمت نابودی سوق دهند.

درمان حیات وحش بی مدلول است، پیشگیری باید کرد

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست با اعلان اینکه اصلا درمان در حیات وحش معنای چندانی ندارد، اظهار داشت: وقتی حیات وحش در طبیعت درگیر بیماری خصوصاً بیماری ویروسی می شود، درمان حدودا محال است و اقدامات ما اثر بسیار کمی دارد بدین سبب تنها راه حل، پیشگیری است.

اکبری اشاره کرد: با وجود جلسات مختلفی که با سازمان دامپزشکی داشتیم هنوز امکان کنترل بیماری در دام اهلی فراهم نشده است چون جابه جایی و حتی قاچاق دام در کشور اتفاق می افتد و برخی از دامداران علاقه ای به واکسیناسیون دام ها ندارند.

وی اضافه کرد: هنگام خشکسالی خیلی از پرندگان شاخص مثل کبک و تیهواصلا زادآوری نمی کنند و اصطلاحا جفت نمی شوند و این وضعیت باتوجه به تلفات قبلی و توقف سیکل تولید مثل، روی جمعیت آنها تاثیر منفی می گذارد.

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست، افزایش خسارت حیات وحش به مزارع و دام های اصلی را از دیگر عواقب خشکسالی برشمرد و اظهار داشت: وقتی حیات وحش با خشکسالی مواجه و گرفتار کم غذایی می شود، ناگزیر به مزارع کشاورزی گرایش بیشتری پیدا می کند. برآورد می شود که این تعارض امسال به شدت افزایش پیدا کند. ما حتی نگران گونه های همه چیزخوار مثل خرس هستیم که بر اثر کم غذایی به اطراف شهرها و روستاها گرایش پیدا کرده و چالش های اجتماعی را ایجاد کرده اند.

اکبری با اعلان اینکه خشکسالی، کانون های فرسایش را بیشتر می کند، اشاره کرد: وقتی تالاب ها حق آبه خودرا دریافت نمی کنند، بخش هایی از آنها خشک می شوند و دشت های سیلابی هم رطوبت کافی به دست نمی آورند بدین سبب پدیده گرد و غبار توسعه می یابد که نتیجه آن افزایش تعداد روزهای ناسالم می باشد.

خسارت ۲۸۷۸۵ هزار میلیاردریالی خشکسالی به محیط زیست

وی درباره زیان اقتصادی خشکسالی به محیط زیست اظهارکرد: برآورد رقم واقعی خسارت خشکسالی به محیط زیست بسیار دشوار است چون خدمات اکولوژیک گسترده ای را از طبیعت و تنوع زیستی می گیریم که خیلی از آنها قابل بیان با رقم و ریال نیستند اما به جهت اینکه حدود خسارت های خشکسالی بر پیکره محیط زیست کشور تبیین شود، ۱۱ شاخص و آیتم را تعریف و پنج مورد آنرا به رقم و ریال تبدیل نموده ایم که با در نظر گرفتن حداقل ها برای این پنج آیتم، خسارت وارده بر محیط زیست بیش از ۲۸۷۸۵ هزار میلیاردریال برآورد می شود.

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه اشاره کرد: هرچند پیش گیری از بروز این خسارت ها بطور کامل عملی نیست و خشکسالی تاثیرات نامطلوب خودرا بر جای خواهد گذاشت اما اگر ما اعتبارات را بموقع دریافت نماییم، می توانیم جلوی بخش هایی از این خسارت ها را بگیریم. بعنوان مثال نیازهای آبی حیات وحش قابل تامین است و همچنین می توان آتش سوزی های ناشی از خشکسالی را با کمک جوامع محلی در همان ساعات اولیه مهار کرد. مساله آفات، خسارت ها و تعارضات حیات وحش نیز در صورت تخصیص بموقع اعتبار تا حدودی قابل پیشگیری یا کنترل است.

به گفته اکبری، چنانچه اعتبارات مورد نیاز در فصول گرم سال در اختیار قرار نگیرد، تخصیص اعتبار پس از این مدت هم کمک چندانی نمی کند.

تکمیل زیرساخت های مقابله با خشکسالی با ۱۰۰۰ میلیارد تومان

وی با اشاره به میزان اعتبار مورد نیاز برای تکمیل زیرساخت های مقابله با خشکسالی اظهار داشت: برای ایجاد زیرساخت های تامین آب و آبرسانی، سطوح آبگیر ذخیره آب باران، تجهیزات انتقال آب و علوفه و توزیع آنها، مقابله با بیماریها، اطفای حریق، پیش گیری از تعارضات حیات وحش با مردم و حفظ لکه ها و نقطه های داغ تنوع زیستی، جبران بخش هایی از خسارت وارده به مزارع، انجام کارهای احیایی تالاب ها و رودخانه ها، تنویر افکار عمومی و مستندسازی و مطالعه اثربخشی اقدامات مقابله با خشکسالی به اعتباری بیش از ۱۰۰۰ میلیارد تومان نیاز داریم که بطور معمول عددی که به محیط زیست اختصاص می یابد بسیار بسیار کمتر از این رقم است و نکته مهم تر این که هیچ گاه اعتبارات بموقع به دست ما نمی رسد.
بدنه کارشناسی سازمان برای مقابله با چالش های محیط زیست ناچیز است
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست درباب بحث زنده گیری و بیهوشی حیات وحش نیز متذکر شد: متاسفانه سازمان حفاظت محیط زیست بدنه کارشناسی ناچیزی برای مقابله با انواع چالش های محیط زیست به همراه دارد. ما بیش از ۲۰۰ گونه پستاندار در کشور داریم که تعدادی از آنها مثل یوزپلنگ به یک کارشناس ویژه نیاز دارند؛ در صورتیکه تنها چهار کارشناس برای مدیریت کل پستانداران کشور در ستاد سازمان داریم و یا بیش از ۵۰۰ گونه پرنده در کشور داریم که وضع تعدادی از آنها بحرانی است و برای مدیریت آنها نیاز به کارشناس ویژه است در صورتیکه ما تنها پنج کارشناس ستادی در زمینه پرندگان داریم.

اکبری با اعلان اینکه خیلی از شهرستان های کشور اصلا کارشناس ندارند و بعضاً رئیس اداره با یک نفرمحیط بان تمام امور همچون کل استعلام ها و مدیریت حیات وحش را انجام می دهند، اشاره کرد: در چنین شرایطی انجام کارهای تخصصی مثل زنده گیری و بیهوشی، تکثیر و جابه جایی حیات وحش خیلی مشکل می شود؛ در صورتیکه انتظار مردم و دوستداران محیط زیست از سازمان بسیار بالاتر از ظرفیت کارشناسی و اعتبارات و امکانات در اختیار است اما گذشته از مساله تکمیل چارت کارشناسی که سالهای سال پیگیری شده و نتیجه چندان مثبتی نداشته است، وظیفه آموزش کارشناسان موجود با سازمان حفاظت محیط زیست بوده است.

برگزاری ۱۲ دوره آموزشی اختصاصی برای زنده گیری حیات وحش

وی اضافه کرد: من بطور خاص در مورد موضوع بیماریهای حیات وحش و آشنایی با سلاح بیهوشی و نحوه عملکرد آن، سوابق موجود در سازمان را مرور کردم و دریافتم که از سال ۱۳۸۳ تا ۱۴۰۰ در مجموع ۴۴ دوره آموزشی با موضوع پیش گیری از بیماریهای شایع در حیات وحش برگزار شده که در بیشتر آنها اشاره ای به مباحث زنده گیری حیات وحش و مقیدسازی آنها شده است. از مجموع این ۴۴ دوره، ۱۲ دوره آموزشی اختصاصی با موضوع سلاح بیهوشی، نحوه عملکرد آن و زنده گیری حیات وحش از طرف سازمان حفاظت محیط زیست برگزار شده که در تمام آنها نمایندگانی از استانهای مختلف حضور داشته اند و در این دوره ها مباحث هم بصورت نظریه و هم بصورت عملی ارائه شده است.

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به حضور مدرسان داخلی و بین المللی در این دوره ها اظهار داشت: پنج دوره تخصصی هم ویژه دامپزشکان سازمان برگزار و آموزش های لازم ارائه شده است.

اکبری در ادامه تصریح کرد: کسانی که پیش از بنده و تا حالا در زمینه معاونت طبیعی سازمان، مدیریت کرده اند در حد بضاعت، توجه خوبی به این مساله داشته اند اما مشکل در کمبود پرسنل کارشناسی در استانها خصوصاً کارشناسان مرتبط می باشد چونکه برخی دامپزشکان آموزش دیده به دلایلی همچون حقوق و دستمزد ناچیز از سازمان رفتند و برخی کارشناسان آموزش دیده به سبب کمبود نیروی کارشناسی به کارهای دیگر حتی در زمینه محیط انسانی یا مسئولیت مدیریت شهرستان ها و غیره مشغول شدند و امکان استفاده از مهارت آنان در این مساله تخصصی فراهم نیست.

وی در عین حال اشاره کرد: با وجود این، هم آموزش پرسنل و هم افزایش تجهیزات و امکانات برای زنده گیری و بیهوشی و انتقال حیات وحش در دستور کار است. از اعتبارات اخیر، مبلغی برای تکمیل تجهیزات در رابطه با زنده گیری، مقیدسازی و قرنطینه ها برای تعدادی از استانها اختصاص یافت و به زودی دوره آموزشی دراین زمینه برای کارشناسان استانها برگزار می شود اما تا آن زمان که ما مشکل کمبود نیروی انسانی را برطرف نکنیم، نتیجه چندانی به دست نخواهیم آورد.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی سازمان حفاظت محیط زیست، اکبری در آخر بر اهمیت مدیریت صحنه در زمان های مواجهه با چالش زنده گیری حیات وحش اصرار کرد و اظهار داشت: برای این کار بخشنامه ای با امضای مدیریت سازمان به استانها ابلاغ گردیده و در آن تاکیداتی درباب پیش گیری از ازدحام و نحوه همکاری دستگاه های مختلف، اطلاع رسانی شفاف و درست و تقویت فرهنگسازی و آموزش درباب نحوه برخورد با حیات و حش در مواقعی که وارد مکانهای مسکونی می شوند، صورت گرفته است.

منبع: mygarden.ir