در گزارش باغ من عنوان شد؛ 850 بند آبخیزداری در حوضه زاینده رود کمتر از یک درصد آب می گیرد

به گزارش باغ من معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان اظهار داشت: ۸۵۰بند رسوبگیر در حوضه سد زاینده رود در محدوده سیاسی استان وجود دارد که کمتر از یک درصدِ آورد این حوضه آب می گیرند.

ابوطالب امینی در گفت و گو با خبرنگار مهر گفت: سالهای اخیر در پی تنش های حوضه زاینده رود صحبت هایی عنوان شد در خصوص این که اداره منابع طبیعی بندهایی راه اندازی کرده که اینها سبب کاهش آورد به محل اصلی سد زاینده رود شده است و مردم و صنف کشاورزی اصفهان نیز بر این باور بودند.
وی افزود: در این زمینه با کشاورزان و در استانداری جلساتی داشتیم؛ سه- چهار جلسه نیز با شرکت آب منطقه ای برگزار و اطلاعات را از آنان دریافت کردیم، آنها اعتقاد داشتند این بندها زده شده که آب برداشت شود یا تخصیص آب می دهید و در بالادست توسعه کشاورزی شده و آب به سد نمی رسد؛ این در حالیست که هدف از آنچه که ما در محدوده سیاسی استان اصفهان در حوزه آبخیزداری انجام داده بودیم ذخیره آب، بهره برداری و افزایش سطح زیر کشت نبوده است.
معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان اضافه کرد: مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان نیز اعلام نمود که همه بندهایی که در محدوده سیاسی اصفهان است، رسوبگیر هستند. ضمن این که قانون هم می گوید هر سدی که ایجاد می شود بند رسوبگیر برای جلوگیری از حمل رسوب به دریچه های سد باید وجود داشته باشد.
احداث بندهای آبخیزداری در ۱۵ هزار هکتار از حوضه زاینده رود در اصفهان
امینی با اشاره به این که به باور مردم و صنف کشاورزان، بیش از یک هزار و ۲۵۰ بند در بالادست حوضه سد زاینده رود زده شده است، اشاره کرد: باتوجه به این آماری که به ما اعلام گردید و بررسی کردیم؛ آمار تعدادی تکراری بود و برخی از بندها اصلاً کار ما نبود و در نهایت طبق کارشناسی های انجام شده به شرکت آب منطقه ای اعلام کردیم که منابع طبیعی استان اصفهان نزدیک به ۸۵۰ بند رسوبگیر با حداکثر ارتفاع ۲ متر تا سه متر راه اندازی کرده که حالا ۶۵ درصد این ها پر از رسوب شده است برای اینکه هدف از این بندها رسوبگیری بوده و بدین سبب آبی ذخیره نمی نماید.
وی با اعلان اینکه مساحت حوضه آبخیز زاینده رود در محدوده سیاسی استان اصفهان ۲۹۵ هزار هکتار است، اظهار داشت: این در حالیست که ما تنها در ۱۵ هزار هکتار آن بند آبخیزداری کار کردیم و کل روان آبی که این بندها می گیرند کمتر از یک درصد است.
معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان حجم کمتر از یک درصد آب ورودی به این ۸۵۰ بند را نزدیک به ۲ میلیون مترمکعب برآورد کرد و اضافه کرد: منظور از یک درصد، یک درصد از حجم آورد سالانه حوضه زاینده رود در استان اصفهان است.
یک دوم روان آب حوضه زاینده رود به استان اصفهان می رسد
امینی اشاره کرد: باید توجه داشت با وجود این که ۱۵۰ هزار هکتار از این حوضه در استان چهارمحال و بختیاری است ۶۰ درصد آورد حوضه متعلق به این استان (چهارمحال) است برای اینکه کوهرنگ و چشمه دیمه آنجاست در صورتیکه ۲ برابر مساحت حوضه در استان اصفهان قرار دارد و صرف نظر از تونل های یک و دو کوهرنگ و خدنگستان که از حوضه دیگری به زاینده رود آب می آورند اما یک دوم روان آبی که بر طبق متوسط بارندگی در حوضه زاینده رود وارد می شود، به این استان می رسد.

امینی در پاسخ به این که آیا راه اندازی ۸۵۰ بند رسوبگیر در حوضه سد زاینده رود نیاز بوده است؟ اظهار داشت: اینها علمی و کارشناسی شده و مستندات انها نیز موجود است؛ در نظر بگیرید این ۸۵۰ بند در ۱۵ هزار هکتار از حوضه انجام شده و بعنوان معاون آبخیزداری باید بگویم متأسفانه در مساحت ۲۸۰ هزار هکتار این حوضه آبخیزداری نشده در صورتیکه نیاز است کار شود به شرطی که آنچه ذهنیت صنف کشاورزی و آب منطقه ای استان از آبخیزداری در بالادست است، نباشد.
به هیچ وجه اعتقاد به ذخیره آب در بندها نداریم
وی اشاره کرد: ما به هیچ وجه اعتقاد به ذخیره آب دربندها نداریم، اگر انجام دهیم یک تخلف است؛ راه اندازی بند آبخیزداری که سبب توسعه سطح زیر کشت شود خود ما را زیر سوال می برد برای اینکه اراضی ملی را تصرف می کنند. از طرف دیگر منابع طبیعی به هیچ وجه نمی تواند به کسی آب تخصیص دهد و طبق قانون توزیع عادلانه آب متولی این امر وزارت نیرو و شرکت آب منطقه ای است؛ اصلاً از بند دو-سه متری نمی توان آب تخصیص داد خیلی از بندهای آبخیزداری گابیون است و مانند آبکش آبی نگه نمی دارد.
معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان گفت: با توجه به این ها به این نتیجه رسیدیم که دیگر در این حوضه عملیات آبخیزداری انجام نشود و بین مدیرکل سابق منابع طبیعی استان، صنف کشاورزان، آب منطقه ای و استانداری این تعامل به وجود آمد که چون صنف به این مساله معترض هستند درحال حاضر عملیات آبخیزداری جدید در حوضه زاینده رود انجام نشود تا اعداد و مستندات علمی بررسی شود.
امینی با اعلان اینکه در هشت سال قبل در محدوده حوضه زاینده رود هیچ عملیات آبخیزداری انجام نشده است، اشاره کرد: آمار این تعداد بند رسوبگیر در بالادست سد مربوط به دهه بین سالهای ۱۳۷۵ تا ۱۳۸۵ است که حالا ۶۵ درصد این بندها پر از رسوب شده است.
معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان اضافه کرد: دنبال این هستیم حقایق روشن شود که این روان آب چرا به زاینده رود نمی رسد نه این که خودمان را درگیر کنیم! در نظر بگیرید که هر یک از این ۸۵۰ بند که یک میلیون مترمکعب آب نمی گیرد، ظرفیت هر کدام یک متر تا دو مترمکعب است و هزار مترمکعب، یک میلیون مترمکعب آب می شود.
همه باید دلمان برای زاینده رود بسوزد
امینی بیان داشت: همه ما باید دلمان برای زاینده رود بسوزد و به صنف کشاورزان حق بدهیم و بدانیم که گاوخونی اگر مشکل پیدا کرده به همه ما ضرر می رساند اما این که بگوییم بند یک متری- دو متری آبخیزداری موجب خشک شدن زاینده رود شده، این علمی نیست و به بیراهه رفته ایم؛ باید دید مشکل چیست و مشکل را حل کرد. این مسائل حالا در قرارگاه آب با حضور مسئولان و دادستان استان مطرح شده و درحال بررسی است که اقدام بسیار خوبی است.
این مقام مسئول در اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان درباره هشدارهای اخیر سازمان زمین شناسی نسبت به تشدید فرونشست زمین در این استان و خصوصاً کلانشهر اصفهان، اظهار داشت: متولی بررسی این مساله سازمان زمین شناسی و شرکت آب منطقه ای است با توجه به این آنچه مربوط به ما می شود به یاد دارم که دهه ۱۳۶۰ که دانشجو بودیم فرونشست دشت مهیار وجود داشت و در کلاس های دانشگاه مطرح می شد.
وی افزود: وقوع فرونشست زمین در استان اصفهان رخداد تازه ای نیست اما طبیعتاً با برداشت هایی که در دو-سه دهه گذشته از منابع آبی شده این فرونشست ها تشدید شده است و عوامل طبیعی و انسانی هر دو دخیل است اما ما اگر می خواهیم واقعاً گستردگی دامنه فرونشست را کاهش دهیم و از تشدید آن جلوگیری نماییم باید برداشت ها از منابع آب زیرزمینی برمبنای تغذیه آبخوان ها باشد.
معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان اظهار داشت: نخستین شکستگی های ناشی از نشست زمین را در سال ۱۳۷۵-۷۶ در آران و بیدگل دیدم که شتری در آن گیر افتاده بود؛ ۲۵ سال از آن روز می گذرد و الان از مسئله فرونشست صحبت می شود که دامنه آن از دشت مهیار در جنوب و آران و وبیدگل در شمال استان به شهر اصفهان رسیده است.
امینی اشاره کرد: موضوع فرونشست زمین در استان اصفهان دستکم از ۴۰ سال پیش مطرح بوده، متخصصان و کارشناسان این حوزه خیلی درباره این مسئله فریاد زدند و صحبت کردند اما برداشت های بی رویه از چاه های بدون مجوز و کم توجهی ها سبب شد گستردگی آن به شهر اصفهان برسد و طبیعتاً اگر با این مسئله برخورد علمی و کارشناسی در بازه های کوتاه مدت، میان مدت و طولانی مدت نشود می تواند برای استان اصفهان یک معضل خیلی خیلی بزرگ باشد.
وی اشاره کرد: تغییرات اقلیمی، افزایش جمعیت و برداشت هایی که از منابع آبی می شود و نیز ادامه خشکی زاینده رود، این پدیده را می تواند غیرقابل کنترل کند و لازم است که همه مسئولان در سطح ملی برای نجات اصفهان از پیشروی فرونشست زمین تصمیم جدی بگیرند.

منبع: باغ من