دبیر ستاد ملی گرد و غبار خبر داد تدوین برنامه عمل داخلی 10 ساله برای مدیریت و کنترل گرد و غبار

به گزارش باغ من دبیر ستاد ملی سیاست گذاری و هماهنگی مدیریت مقابله با پدیده گرد و غبار از تدوین برنامه عمل داخلی ۱۰ ساله برای مدیریت و کنترل گرد و غبار آگاهی داد و اظهار داشت: برای هشت کانون گرد و غبار پیرامونی کشور، یک برنامه عمل منطقه ای تهیه شده است و تصمیم داریم این برنامه را با سازمان های بین المللی به اشتراک بگذاریم.

به گزارش باغ من به نقل از ایسنا علی محمد طهماسبی بیرگانی با اشاره به شروع تدوین بخشنامه گرد و غبار کشور از سال ۱۳۸۶ اظهار نمود: نخستین بخشنامه گرد و غبار تحت عنوان «آیین نامه آمادگی مقابله با آثار زیانبار پدیده گرد و غبار» در سال ۱۳۸۸ ابلاغ گردید سپس باتوجه به تجربیات حاصل از اقدامات اجرائی و مطالعاتی در کشور، اصلاحاتی در این بخشنامه به وجود آمد و در نهایت تحت عنوان «آیین نامه هماهنگی پیشگیری و مدیریت پدیده گرد و غبار» اردیبهشت امسال ابلاغ گردید.

وی اشاره کرد: درباب پدیده گرد و غبار، مطالعاتی از طرف ستاد ملی سیاست گذاری و هماهنگی مدیریت مقابله با پدیده گرد و غبار با همکاری دستگاه های ذیربط همچون سازمان های زمین شناسی، هواشناسی و جنگلها انجام و بر طبق این مطالعات مشخص شد که وسعتی در حدود ۳۵ میلیون هکتار مناطق غبارخیز در کشور داریم که پراکندگی آنها در ۲۳ استان است.

تولید سالانه ۴ میلیون و ۲۳۰ هزار تن گرد و غبار از کانون های داخلی

دبیر ستاد ملی سیاست گذاری و هماهنگی مدیریت مقابله با پدیده گرد و غبار اضافه کرد: مقدار غبار گسیل شده از این وسعت، ۴ میلیون و ۲۳۰ هزار تن در سال برآورد شده است که به طور متوسط (غبار ویژه) معادل ۱۲۲ کیلوگرم در هکتار ذرات کمتر از ۱۰۰ میکرون است.

طهماسبی بیرگانی در ادامه اظهار داشت: از این وسعت حدود یک میلیون و ۴۶۳ هزار هکتار در محدوده تالاب ها و حدود ۲.۵ تا ۳ میلیون هکتار هم در زیستگاه های تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست قرار دارند. سایر مناطق در اراضی زراعی و مناطق بیابانی مرتعی و سایر کاربری ها قرار گرفته که تحت مدیریت سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور است.

وی از تدوین برنامه عمل داخلی ۱۰ ساله برای مدیریت و کنترل پدیده گرد و غبار در کشور آگاهی داد و اظهار نمود: برمبنای مطالعات انجام شده، یک برنامه عمل داخلی ۱۰ ساله از سال ۱۴۰۰ تا ۱۴۱۰ برای ۱۵ دستگاه و همه استانهای کشور مشتمل بر ۲۳ استان غبارخیز و هشت استان غبارناک تهیه و به استانها ابلاغ گردیده است. در این برنامه تمام وظایف دستگاهها بصورت مکان محور و اعتبارات آنها مشخص شده است. مقرر شده که این برنامه در شورای عالی استانها ملاک عمل اقدامات آتی مدیریت، سازگاری و مقابله با گرد و غبار قرار گیرد.

دبیر ستاد ملی سیاست گذاری و هماهنگی مدیریت مقابله با پدیده گرد و غبار درباب مناطق غبارخیز برون مرزی هم اظهار داشت: مطالعه ای برای مناطق پیرامونی کشور انجام شده است که در آن بیش از ۲۰ کشور مورد بررسی قرار گرفته اند. بر این اساس این مطالعه، در مجموع وسعتی معادل ۲۷۰ میلیون هکتار مناطق غبارخیز شناسایی شده است که از جهات مختلف گرد و غبار را به سمت کشور ما گسیل می کنند. مجموع غبارخیزی برآورد شده نزدیک به ۱۵۰ میلیون تن و غبار ویژه آن ۵۴۰ کیلوگرم در هکتار است که حدود سه برابر بیشتر از غبار ویژه تولید شده در داخل کشور است.

وی با اعلان اینکه برای کانون گرد و غبار پیرامونی کشور یک برنامه عمل منطقه ای تهیه شده است، اشاره کرد: برنامه عمل منطقه ای منشاهای گرد و غبار برون مرزی منطبق بر مطالعات شناسایی مناطق در خارج از کشور است است و بر این اساس دو زیربرنامه یکی برای غرب آسیا و دیگری برای قسمتی از آسیای میانه تهیه شده است. زیربرنامه غرب آسیا عمدتاً کشورهای حاشیه خلیج فارس را در بر می گیرد و زیربرنامه آسیای میانه هم کشورهایی که در شمال و شرق کشور ما هستند را شامل می شود.

طهماسبی بیرگانی از تصمیم گیری برای به اشتراک گذاشتن برنامه عمل منطقه ای با سازمان های بین المللی آگاهی داد و اظهار داشت: تصمیم بر این است که بخش شرق و شمال شرق را با اسکاپ و اپدیم که دفترش در تهران است مورد پیگیری قرار دهیم و برنامه عمل غرب آسیا را با اسکوآ یا یو ان دی پی پیگیری نماییم.

۵۹۰ هزار میلیاردریال خسارت گرد و غبار تنها در ۶ استان

دبیر ستاد ملی سیاست گذاری و هماهنگی مدیریت مقابله با پدیده گرد و غبار با اشاره به خسارت های زیستی و اقتصادی پدیده گرد و غبار اشاره کرد: برای تخمین خسارت پدیده گرد و غبار به منابع زیستی و اقتصادی، مطالعه ای برای شش استان شاخص خوزستان، ایلام، کرمانشاه، سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و هرمزگان انجام دادیم که برمبنای قیمت های پایه سال ۱۳۹۷، این پدیده در حدود ۵۹۰ هزار میلیاردریال خسارت در دوره سه ساله به منابع زیستی و اقتصادی این ۶ استان وارد کرده است.

وی اضافه کرد: این استانها به شکلی انتخاب شده اند که بتوانند یک پراکنش مناسب از کل کشور داشته باشند. این محاسبه در بخش های مختلف کشاورزی، خانوار، صنعت، بهداشت و درمان و… انجام شده است. بررسی ها نشان میدهد که حدود ۵۴ درصد از کل این خسارت ها به تنهایی مربوط به زیربخش های مختلف کشاورزی بوده است.

طهماسبی بیرگانی اشاره کرد: این خسارت ها حدود ۱.۰۲ تولید ناخالص این شش استان را در بر می گیرد که عدد قابل توجهی است و با اجرای یک برنامه درست می توان جلوی این خسارت را گرفت.

اختصاص بیش از ۲۵۰۰ میلیارد تومان اعتبار گرد و غبار از صندوق توسعه ملی

دبیر ستاد ملی سیاست گذاری و هماهنگی مدیریت مقابله با پدیده گرد و غبار درباره اعتبارات تخصیص یافته به بحث کنترل گرد و غبار نیز اظهار داشت: عمده اعتبارات تخصیص یافته به بحث گرد و غبار از محل صندوق توسعه ملی بوده و از سال ۱۳۹۶ تا ۱۳۹۹ ادامه پیدا کرده است. کل مبلغ اختصاص یافته به این امر برابر با ۳۷۰ میلیون یورو و دلار (بعضی سال ها به یورو و بعضی سال ها به دلار) بوده است که به ۱۰ سازمان و ۲۷ استان غبارخیز و غبارناک تخصیص یافته است. معادل ریالی این عدد بیش از ۲۵۰۰ میلیارد تومان است.

وی، اشاره کرد: حدود ۵۳ درصد از این اعتبارات به سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری، ۱۵ درصد به وزارت جهاد کشاورزی، بیش از ۹ درصد به سازمان حفاظت محیط زیست و حدود ۲۰ درصد هم به وزارت نیرو اختصاص پیدا کرده است. سهم دیگر دستگاهها هم باتوجه به وظایف و ماموریت هایی که داشتند کمتر از یک درصد بوده است.

بگفته طهماسبی بیرگانی، با بهره گیری از این اعتبارات چیزی در حدود ۸۵ هزار هکتار عملیات نهالکاری و بوتهکاری، حدود ۱۶۰ هزار هکتار مراقبت، آبیاری و واکاری، قریب به یک میلیون و ۷۵۰ هزار هکتار حفاظت و قرق، ۱۰۰ هزار هکتار مدیریت روان آب، ۲۶ هزار هکتار مالچ پاشی توام با نهالکاری، ۳ هزار هکتار بادشکن زنده و غیرزنده و ۲۵۰۰ هکتار هم تله رسوبگیر اجرا شده است.

وی در عین حال اشاره کرد: برای سال ۱۴۰۰ هم اعتباراتی پیش بینی شده که البته از محل صندوق توسعه ملی نبوده است.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی سازمان حفاظت محیط زیست، طهماسبی بیرگانی درباب اقدامات اجرائی در خارج از کشور هم اظهار داشت: متاسفانه تا حالا موفق به انجام اقدام مشترکی در خارج از کشور نشده ایم، بدین سبب که برای کشورهای اطراف ما موضوع گرد و غبار چندان در اولویت قرار ندارد اما تصمیم داریم کار را در قالب برنامه های عمل زیرمنطقه ای از کشور عراق شروع نماییم. پیش از فراگیری بیماری کووید ۱۹ درخواستی از طرف این کشور صورت گرفت ولی به سبب وضع موجود، انجام کار به تعویق افتاد.

منبع: باغ من