در گفت وگو با باغ من اعلام شد؛ لزوم ایمن سازی کانال آب رسانی برای جلوگیری ازمرگ آهوان شنی میشداغ

باغ من: یک فعال محیط زیست خوزستان بر لزوم ایمن سازی کانال آب رسانی وزارت نیرو برای جلوگیری از مرگ آهوان شنی میشداغ تاکید کرد.

کرامت حافظی در گفت و گو با خبرنگار مهر اظهار نمود: منطقه حفاظت شده «میشداغ» و «ام الدبس» از مناطق حفاظت شده مهم کشور بوده که قسمتی از زیستگاه های باارزش شنزارهای خوزستان را در خود جای داده است.
وی با اعلان اینکه تنوع باارزش زیستی گونه های جانوری – گیاهی این منطقه بسیار اهمیت دارد، اضافه کرد: شنزارهای خوزستان زیستگاه گونه های فراوان ارزشمندی همچون پرندگان لیست سرخ جهانی مانند خروس کولی اجتماعی، گونه به شدت در معرض انقراض (CR)، هوبره، گونه لطمه پذیر (VU) و عقاب صحرایی، گونه در معرض انقراض (EN) و دیگر گونه های لیست سرخ جهانی و حتی گونه های منحصر به فردی از خزندگان اندمیک بوم زاد این شنزارها که در هیچ کجای جهان به غیر از این مناطق زیست ندارند مانند اگامای سر وزغی اهواز و گکوی ماسه زار پارسی در خود جای داده است.
این فعال محیط زیست خوزستانی عنوان کرد: آهوی شنی (Sand Gazelle) با نام علمی یکی از گونه های مهم این منطقه است که در لیست سرخ جهانی (IUCN Red list) بعنوان گونه (Vulnerable) لطمه پذیر معرفی شده و مراقبت از اینگونه اهمیت ویژه ای دارد؛ نکته مهم دیگر این که آهوان میشداغ برای ایران گونه منحصر به فردی هستند.
حافظی افزود: طبق مطالعات اخیر ژنتیکی حمیدرضا رضایی و همکارانش و تقسیمات جدید گونه ها که مورد پذیرش اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت است در ایران چهار گونه آهو زیست می کند که شامل آهوی ایرانی، جبیر، آهوی شنی و آهوی عربی است.
این فعال محیط زیست خوزستانی اضافه کرد: در مطالعات اخیر ژنتیکی آهوی شنی که در گذشته زیر گونه آهوی ایرانی بوده است، گونه مستقل شده و آهوان جزیره فارور هرمزگان نیز با مطالعات ژنتیکی زیر گونه دره شوری از گونه آهوی عربی شناسایی شده اند که قبل از آزمایش های ژنتیک تصور می شد آهوی کوهی هستند و الان مشخص شده آهوی کوهی در ایران پراکنش ندارد و در فلسطین دارای پراکنش است.
وی اظهار داشت: آهوی شنی میشداغ با مطالعه ژنتیک در مقاله عالیه چنگیزی و همکاران محیط زیست خوزستان به ثبت رسیده است که این آهوی شنی با نام علمی در ایران تنها در مناطق حفاظت شده میشداغ و فکه خوزستان و مند بوشهر ثبت شده است؛ البته در گذشته بطور قطع در نقاط مختلف خوزستان تا جنوب کشور هم حضور داشتند اما هم اکنون در نقاط مختلف جلگه خوزستان و تپه ماهورهای استان که زیستگاه آهوی شنی و آهوی ایرانی بوده بطور کامل منقرض شده اند مانند مناطقی چون آهودشت خوزستان که امروزه تنها نام زیبای آهو را به یادگار دارد و آهوان این مناطق مانند شیر ایرانی در خوزستان منقرض شده اند.
فعال محیط زیست خوزستان اضافه کرد: پراکنش جهانی آهوی شنی نیز در شبه جزیره عربستان، عراق و سوریه بوده که با شکار فراوان جمعیت جهانی آنها به شدت رو به کاهش است؛ همین طور در منطقه حفاظت شده میشداغ خوزستان نیز تخریب زیستگاه با مالچ پاشی، کاشت درختان مهاجم کهور آمریکایی، چرای غیرقانونی و بی رویه دام در مناطق حفاظت شده، دفن زباله در اطراف زیستگاه، سقوط در کانال آب، شکار غیرمجاز، سگ های بدون صاحب و رها از فاکتورهای مهم تهدید گونه های حیات وحش در این شنزار باارزش هستند.

حافظی اشاره کرد: آنچه مسلم است که در مناطق حفاظت شده همه سازه های بشری مانند جاده یا کانال آب باید برای حیات وحش ایمن شوند چونکه در تابستان ها کاهش منابع آبی و همین طور حضور دامداران و سگ های گله در اطراف چشمه ها و آبشخورها موجب برهم زدن امنیت آهوان می شود؛ گرمای زیاد و تشنگی آهوان شنی میشداغ را به اطراف کانال آب رسانی وزارت نیرو جلب می کند و آنها به ناچار با این سازه غیر ایمن برای حیات وحش مواجه می شوند.
وی افزود: کانال های آبی که شیب فراوان و مرگبار دارند و پستانداران سم دار مانند آهوان و یا گرازها و حتی دام های اهلی در صورت سقوط در این کانال ها امکان خروج از کانال را ندارند و بعد از مدتی تقلا گرفتار مرگی زجرآور می شوند.
فعال محیط زیستی خوزستان توضیح داد: با وجود این که پستانداران سُم دار بطور غریزی می توانند شنا کنند اما شیب تند کانال ها موجب لغزش آنها می شود و امکان خروج برای آنها میسر نیست و پس مدتی تلاش تلف می شوند؛ حال آنکه روش های مختلفی برای ایمن سازی کانال های آب برای حیات وحش وجود دارد و همچون می توان در بخش هایی آب را با لوله انتقال داد یا بخش هایی از کانال سرپوشیده شود یا بخش هایی بصورت پلکان نجات برای حیات وحش و آهوان ایمن سازی شود تا شاهد مرگ هر ساله آهوان میشداغ در این کانال مرگبار نباشیم.
حافظی اظهار نمود: همه طرح های عمرانی نیازمند پیوست محیط زیستی هستند و بطور قطع ایمن سازی جاده ها و کانال های آب جزو ضروری ترین اقدامات بوده است؛ بدین سبب وزارت نیرو موظف است که به این وظیفه خود عمل کند و سمن ها، فعالان محیط زیست و سازمان محیط زیست باید این امر را پیگیری کنند تا ایمن سازی بخش های حادثه ساز کانال های بتنی آب رسانی غدیر توسط وزارت نیرو در منطقه حفاظت شده میشداغ بطور کامل صورت گیرد و در صورت عدم اجرای این تعهدات وزارت نیرو از این وزارت شکایت قضائی شود تا به تعهدات زیست محیطی خود عمل کند.
وی بیان کرد: با شروع فصل گرما در ایام اخیر یک آهوی شنی نر بالغ جان خودرا در این کانال ها از دست داد که تلفات اینگونه باارزش لیست سرخ جهانی در تابستان های گذشته هم بطور مکرر اتفاق افتاده بود که لازم است هرچه سریع تر اقدامات اصلاحی برای ایمن سازی کانال های آب میشداغ صورت گیرد؛ همین طور باتوجه به تغییرات اقلیمی و افزایش گرمای بی سابقه باید از وجود منابع آبی مطمئن و امن برای این آهوان که در نقاط بسیار گرم شنزار زندگی می کنند، اطمینان حاصل کرد چون گرمای شدید و خشک شدن منابع آبی شن زار موجب می شود که آهوان به مناطق مسکونی و مزارع ناامن برای رفع تشنگی نزدیک شوند.
فعال محیط زیستی خوزستان افزود: برای جلوگیری از لطمه به آهوان شنی می توان آبشخورهای گوناگون استاندارد و ایمنی را برای آنها به وجود آورده و این امر مهم در بخش های ماسه زار اهمیت بیشتری دارد؛ برای اینکه باتوجه به سطح بالای آب های زیرزمینی منطقه ماسه زارها می توان با حفر چاه های استاندارد و ایمن آبشخورهای گوناگون استاندارد ایجاد کرد.
وی اظهار داشت: نکته مهم دیگر این که با آموزش می توان جوامع محلی را از ارزش حفاظتی آهوی شنی آگاه کرد و جوامع محلی و به ویژه نسل جدید ساکن در منطقه را آموزش داد تا مردم قدر اینگونه های باارزش را بدانند و از آنها مراقبت کنند تا هیچ گاه شاهد انقراض اندک آهوان شنی بومی خوزستان نباشیم.

منبع: باغ من