زمین هیچ وقت سخاوت خویش را از انسان دریغ نمی کند

قزوین زمین هیچ وقت سخاوت خویش را دریغ نمی کند؛ تا قبل از انتشار کرونا مادربزرگ ها با سبزی هایی که از دل طبیعت می چیدند، آش و غذاهای محلی طبخ و همه را به یک ظرف آش و لبخند میهمان می کردند و یا اینکه از گذشته تا کنون برای همه ما پیش آمده که با یک لیوان دمنوش عطر طبیعت را سربکشیدیم.
با آغاز فصل بهار و آب شدن برف ها، زمین سخاوت خویش را برای انسان ها نمایان می کند؛ یکی از این بخشندگی های زمین رشد گیاهان دارویی و سبزی های خودرو است؛ ضمن اینکه در مناطق کوهستانی استان قزوین به وفور این گیاهان مشاهده می شود. شاید نام سبزی های خودرو برای ما ناآشنا باشد ولی نسل پیش از ما به خوبی این گیاهان را می شناسند البته نام سبزی ها در مناطق مختلف متفاوت می باشد و حتی از روستایی به روستای دیگر تغییر می کند.
طاهره طارمیان یکی از بانوان اهل طارم سفلی در گفتگو با ایسنا می گوید: ایپلیکچه، شدّه، ماتار، چَنگگ، تره چوپان، غازیاغی، آلوسا چیریش یا والک از سبزی های محلی هستند که به صورت خودرو در کوه رشد می کنند؛ برای آش از همه این سبزی ها به صورت ترکیبی استفاده می نماییم، برای پلو هم مانتا و چنگگ را طبخ می نماییم. چریش را با ماست ترکیب کرده و بورانی می نماییم، آلوسا هم بعنوان سبزی خوردن قابل استفاده می باشد.
وی ادامه می دهد: بومادران، چای کوهی، کاکوتی، بابونه، پونه، گل گاوزبان، سیم اوتی از گیاهان داروی خودروی طارم است که به صورت دمنوش از آنها استفاده می نماییم.
فاطمه کاظمی از اهالی یکی از روستاهای شمال قزوین می‎گوید: کاردَسِنَک، کُردَ تره، آقا جَواش، شیرشیره َتره، بِزگوش و تِمون داره تره از سبزی هایی است که بعنوان سبزی پلو و کوکو مورد استفاده قرار می گیرد؛ اَویگوئه، سیروک، شنگ و پونه کوهی از سبزی هایی هستند که بعنوان سبزی خوردن مصرف می کنیم؛ البته سبزی های پلویی را خشک و برای بورانی هم فریز می نماییم.
وی ضمن اشاره به استقبال اعضای خانواده از غذاهای طبخ شده با این سبزی ها ادامه می دهد: فرزندانم از این غذاها استقبال می کنند و حتی نوه سه ساله ام هم غذاهای طبخ شده با آنرا دوست دارد.
حدیث باقری هم که از اهالی الموت است هم به ایسنا می گوید: والک، آقاجواش، شنگ و سیرک از سبزی های خودروی منطقه الموت هستند که در طبخ غذا از آنها استفاده می شود، اما نکته بسیار مهم این است که در صورت چیدن سبزی های خودرو آنها را از ریشه برداشت نکنند چون در این صورت این گونه ها گرفتار انقراض خواهند شد.
وجود ۸۵۳ هزار هکتار مرتع در قزوین
حمید روزبه، رئیس اداره امور مراتع اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قزوین می گوید: گیاهان دارویی یکی از جنبه های مرتع است و از یک و نیم میلیون هکتار از اراضی استان ۸۵۳ هزار هکتار را مرتع تشکیل داده است که فواید زیادی به همراه دارد. در استان قزوین ۲۵۰ گونه گیاه دارویی وجود دارد که در مناطق مختلف استان همچون طارم سفلی، الموت، آوج و تاکستان رویش دارند.
وی ادامه می دهد: گونه های Artemisia یا درمنه کوهی داریم که گونه قالب در طارم سفلی محسوب می شود؛ گیاهی به اسم سیاه یا سرخ کینه فواید دارویی بسیار دارد و در درمان بیماری های صعب العلاج مانند سرطان موثر است. البته گونه های علفی و درختی بسیاری در استان وجود دارند که از گیاهان درختی می توانیم به زالزالک اشاره نماییم که به سه گونه در استان گسترش دارند.
رئیس اداره امور مراتع اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قزوین تصریح می کند: از ۲۵۰ گونه گیاهی استان ۴۰ گونه بازاری مانند گلپر و سماق شناخته شده است؛ سماق در قسمت های قاقازان و محدوده شهرستان قزوین رشد طبیعی دارد و سرشار از آنتی اکسیدان است. آویشن و کاکوتی از دیگر انواع این گیاهان هستند که بعنوان دمنوش از آنها استفاده می شود.

وی عنوان می کند: در مورد سبزی های رویش یافته در مراتع باید بگوییم قالب این سبزی ها ریواس است که در مناطق محدودی رشد می کند و مردم از آن بهره برداری می کنند البته این بهره برداری باید بگونه ای باشد که باعث از بین رفتن گیاه نشود؛ در هنگام برداشت استقرار حیات گیاه ادامه داشته باشد تا سال بعد میزان آن کاهش پیدا نکند.
روزبه خاطرنشان می کند: بومادران انواع مختلفی دارند و گونه های مناطق کوهستانی و با گونه هایی که در دشت رشد می کند متفاوت می باشد و از عرقیجات آنها استفاده می نماییم هر یک با عنایت به ماده موثره ای که دارد متفاوت می باشد.
وی می گوید: از سبزی های خودرو می توانیم به«والک»، «شنگ» و«کپرگل» اشاره نماییم والک معمولاً در کنار چشمه ها رویش پیدا می کند و طعم بسیار خوبی دارد، شنگ هم در اکثر مناطق رشد می کند و گل زرد زیبایی دارد و شناسایی آن خیلی راحت است چون هنگامی که برگ آنرا بشکنیم از آن شیره خارج می شود و اغلب در کوکو مورد استفاده قرار می گیرد.

رئیس اداره امور مراتع اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قزوین متذکر می شود: کپر گل یا لگدی هم میوه و هم گل آن مورد استفاده قرار می گیرد و میوه آن در کوکو و یا در ترشیجات استفاده می شود؛ البته این گیاه استفاده دارویی و خوراکی دارد؛ کپرگل علاوه بر این که در ارتفاعات الموت غربی، بوئین زهرا و طارم وجود دارد به خاطر وجود سیستم ریشه ای قوی در داخل شهر قزوین هم رشد می کند.
وی تاکید می کند: با برداشت منطقی از گیاهان موجود در مراتع می توانیم استقرار آنان را شاهد باشیم برای مثال ۲ گونه بادام کوهی وجود دارد اسکوپاریا که تنها در رحمت آباد آبیک یافت می شود و گونه دیگر بادام های کوهی طبیعی است که در سایر مناطق وجود دارد.
روزبه در انتها سخنانش تصریح می کند: در دنیا به ارزش های زیست محیطی مرتع توجه می کنند؛ در کشور ما ۸۰ درصد مرتع را برای تعلیف دام در نظر می گیرند اما در سایر کشورهای دنیا ۱۰ تا ۲۰ درصد مرتع را برای تعلیف دام در نظر می گیرند و بیشتر به ارزش های زیست محیطی هوا و پیشگیری از فرسایش خاک توجه دارند.
به گزارش باغ من به نقل از ایسنا، زمین هیچ وقت سخاوت خویش را از آدمیان دریغ نمی کند و این ما هستیم با استفاده درست از نعمت های خدادای می توانیم این ذخایر را حفظ نماییم تا نسل بعد هم از آن استفاده کنند؛ فراموش نکنیم هنگام چیدن سبزی و گیاهان دارویی، آنرا از بین نبریم.

منبع: باغ من