کاهش بیش از یک میلیون هکتار از وسعت جنگل های نیمه انبوه ایران

مرجع ملی کنوانسیون تنوع زیستی کشور اظهار داشت: حدود یک میلیون و ۶۴۵ هزار هکتار از وسعت جنگل های نیمه انبوه ایران با تراکم پوشش ۲۵ تا ۵۰ درصد کاسته شده و در مقابل یک میلیون و ۹۱۰ هزار هکتار به اراضی جنگلی با تراکم پوشش ۱ تا ۵ درصد اضافه شده است.

اسکندر زند در گفت و گو با ایسنا با اشاره به اینکه منابع زیستی و منابع ژنتیکی قسمتی از تنوع زیستی هستند، اظهار نمود: تنوع زیستی عبارت است از کلیه سطوح حیات که طی سالهای متمادی تکامل یافته و در نهایت منجر به تشکیل اکوسیستم شده است. به طورکلی تنوع زیستی شامل ژن، گونه و اکوسیستم است.
بیش از دو میلیون گونه گیاهی و جانوری در جهان شناسایی شده است
وی با اشاره به اینکه تا حالا در جهان بیش از دو میلیون گونه گیاهی و جانوری شناسایی شده است، اشاره کرد: از این بین ما در ایران حدود ۴۳ هزار گونه را داریم البته تخمین های متفاوتی از تعداد کل گونه های گیاهی و جانوری در دنیا وجود دارد و حتی برآورد شده است که میلیاردها گونه مختلف روی کره زمین وجود داشته باشد. بشر همچنان درحال شناسایی گونه های جدید روی کره زمین است و بدین جهت نمی توان تعداد دقیق گونه ها را بیان کرد.
ایران جزو ۲۰ کشور غنی ازنظر تنوع زیستی و ژنتیکی است
مرجع ملی کنوانسیون تنوع زیستی کشور در ادامه با اعلان اینکه در سطح دنیا ۱۱ نوع اکوسیستم وجود دارد که شامل اکوسیستم های آبی، خاکی، طبیعی، مصنوعی و… می شود، اظهار داشت: در کشور ما ۹ اکوسیستم از این ۱۱ اکوسیستم وجود دارد. از سویی دیگر از ۴۲ نوع تالابی که در دنیا داریم، ۴۱ نوع آن در ایران شناسایی شده است. بدین جهت ایران جزو ۲۰ کشور غنی ازنظر تنوع زیستی و ژنتیکی است.

زند افزود: تنوع زیستی و ژنتیکی در کشور ما باعث شده است که خیلی از گیاهان و جانوران بومی ایران باشند. ما در ایران ۲۱۰۰ گونه گیاهی داریم که مخصوص کشور ما هستند همین طور منشا خیلی از گونه های گیاهی و دام ها ایران است البته باید اشاره نمود که تنوع گسترده آب و هوا در کشور ما عامل این تنوع ژنی و گیاهی است و ما باید تنوع زیستی خودرا بعنوان یک سرمایه ملی تلقی و از آن حفاظت نماییم.

وی ضمن اشاره به وضعیت حفاظت از جنگل ها و مراتع در کشور ما بعنوان اصلی ترین رکن حفاظت از تنوع زیستی اظهار نمود: متاسفانه به طورکلی وضعیت حفاظت از جنگل ها، مراتع و زمین های زراعی در کشور ما طی سالهای اخیر مناسب نبوده است. بهره برداری بی رویه، تغییر کاربری و تخریب سرزمین از اصلی ترین عوامل از بین رفتن جنگل ها و به تبع آن تنوع زیستی است. برمبنای آمار سال ۱۳۹۹، در ایران حدود ۲ میلیون هکتار اراضی جنگلی و ۱۵.۷ میلیون هکتار جنگل داریم.

مرجع ملی کنوانسیون تنوع زیستی کشور در ادامه اشاره کرد: مقایسه این آمار با اطلاعات سال ۱۳۸۳ نشان میدهد که طی ۱۶ سال اخیر سطح جنگل های ایران زیاد تغییر نکرده است ولی کیفیت جنگل ها لطمه دیده است؛ بطوریکه حدود یک میلیون و ۶۴۵ هزار هکتار از وسعت جنگل های نیمه انبوه ایران ( با تراکم پوشش ۲۵ تا ۵۰ درصد) کاسته شده و در مقابل یک میلیون و ۹۱۰ هزار هکتار به اراضی جنگلی (با تراکم پوشش ۱ تا ۵ درصد) اضافه شده است.

بگفته وی در مجموع می توان اظهار داشت که سالانه حدود ۱۰۳ هزار هکتار از جنگل های نیمه انبوه کاسته و در مقابل سالانه حدود ۱۲۰ هزار هکتار به اراضی جنگلی اضافه شده است البته طی ۱۶ سال اخیر سالانه ۳۲ هزار هکتار به سطح جنگل های دست کاشت (که بمراتب کیفیت پایین تری نسبت به جنگل های طبیعی دارند) افزوده شده است و سطح جنگل های انبوه (با تراکم پوشش بیش از ۵۰ درصد) نیز سالانه حدود ۲۶ هزار هکتار افزایش داشته است.

زند در ادامه اظهار داشت: بر این اساس می توان بیان کرد که کیفیت جنگل های ایران به شدت پایین آمده و به جز جنگل های انبوه که حدود ۱۲ درصد از جنگل های ایران را شامل می شوند و البته به نسبت دور از دسترس قرار دارند، بقیه جنگل ها به شدت در معرض لطمه قرار دارند.

زند با اعلان اینکه اگر تخریب سرزمین، تغییر کاربری و بهره برداری بی رویه با همین سرعت ادامه داشته باشد، سرمایه زیستی ما لطمه جبران ناپذیری خواهد دید، اظهار داشت: امروزه در دنیا بطور متوسط ۱۴ درصد از مساحت کشورها بعنوان مناطق حفاظت شده شناخته می شوند. در کشور ما مناطق حفاظت شده حدود ۱۲ درصد از وسعت کل ایران است البته برنامه حفاظت از تنوع زیستی جهانی کشورها را موظف کرده که ۱۷ درصد از مساحت خودرا به مناطق حفاظت شده ارتقا دهند. به هر حال این امید وجود دارد که بشر در این مناطق بتواند از تنوع زیستی و ژنتیکی زمین حفاظت کند.
حدود یک میلیون گونه جانوری در دنیا درمعرض خطر انقراض هستند
به گفته مرجع ملی کنوانسیون تنوع زیستی کشور بطور کلی در دنیا یک میلیون گونه جانوری در معرض خطر انقراض هستند همین طور خطر انقراض ۲۰ درصد گیاهان و پنج درصد حشرات را تهدید می کند چون انسان بیش ظرفیت زمین از آن بهره برداری می کند. افزایش جمعیت و به دنبال آن افزایش مصرف باعث شده است که طی ۴۵ سال اخیر در جهان اقتصاد چهار برابر، تجارت ۱۰ برابر، شهرنشینی دو برابر و آلودگی پلاستیکی ۱۰ برابر شود. از طرف دیگر جمعیت کره زمین ۱.۷۵ برابر بیشتر از ظرفیت آنست.
به زودی بحران از بین رفتن تنوع زیستی یکی از بحران های جدی بشر خواهد شد
زند در آخر اظهارکرد: برمبنای گزارشی که در سال ۲۰۲۱ انتشار یافته است طی پنج تا ۱۰ سال آینده بحران از بین رفتن تنوع زیستی یکی از بحران های جدی بشر خواهد بود. علاوه بر این می توان اظهار داشت که حداقل ۴۰ درصد اقتصاد جهان و ۸۰ درصد نیازهای بشر وابسته به منابع بیولوژیک است و اگر این منابع لطمه ببینند، زندگی انسان گرفتار مشکلاتی جدی خواهد شد.