بهترین جایگزین برای قطع بی رویه جنگل های هیرکانی چیست؟

گلستان محقق مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی گلستان اظهار داشت: سالانه در کشور حداقل به حدود ۱۶ میلیون مترمکعب چوب در صنایع مبلمان، دکوراسیون های خانگی، مواد کامپوزیتی چوب و پلاستیک، کاغذ، هنرهای دستی و تخت خرد چوب نیاز داریم که بهترین گزینه برای تامین آن زراعت چوب است.
اسدالله کریمی دوست در گفت و گو با ایسنا با تاکید بر اهمیت کشت گونه های مختلف درختان مناسب با شرایط ادافیکی و آب و هوایی منطقه، اظهار نمود: بدون انجام کار تحقیقاتی نباید کشت گونه ای را توسعه داد.
وی واردات، توسعه طرح های زراعت چوب و مازاد مقطوعات باغات و جنگل ها را از راه های تامین چوب برشمرد و اضافه کرد: باتوجه به ارزش اکولوژیک بسیار بالای جنگل های طبیعی، نباید به سمت برداشت چوب از آن برویم. از محل مازاد مقطوعات باغات و حاشیه اراضی کشاورزی نیز در بهترین حالت بین یک تا ۲ میلیون مترمکعب چوب داریم. از جانب دیگر واردات چوب هم باتوجه به موضوع قرنطینه آفات و بیماریها و ارزبری بسیار بالا، گزینه خوبی نیست پس بهترین راه زراعت چوب است.
کریمی دوست، استفاده از گونه های زودبازده و سریع الرشد را یکی از بهترین راهکارهای تامین مواد اولیه لیگنوسلولوزی دانست و اظهار داشت: تولید چوب نسبت به خیلی از زراعت ها، جذابیت اقتصادی بالاتری دارد و بخش خصوصی و زارعین محلی و خرده پا می توانند به آن ورود کنند.
این محقق مرکز تحقیقات گلستان با اشاره به کشت صنوبر، اشاره کرد: گونه صنوبر برای اراضی بدون مشکل شوری، دارای خاک سبک تر و بدون مشکل آب، گزینه مناسبی است. در گیلان بعنوان استان پیشرو در کشت صنوبر، هم اکنون حداقل ۱۸۰ هزار هکتار از اراضی به کشت اینگونه اختصاص داده شده است.

وی با اشاره به کشت صنوبر در استان گلستان، بیان کرد: کشاورزان با مدیریت مناسب می توانند از هر هکتار صنوبر در طول یک سال تا ۲۴ مترمکعب چوب برداشت کنند و در یک بازه ۱۰ سال، ۲۴۰ مترمکعب چوب را به فروش برسانند.
کریمی دوست در ادامه به گونه اکالیپتوس اشاره نمود و اظهار داشت: گونه اکالیپتوس نیاز آبی کمتری نسبت به صنوبر دارد و می توان آنرا در استان هایی همچون خوزستان و لرستان، گلستان و… توسعه داد. در گلستان اراضی لب شور شمال استان خصوصاً شهرستان گنبدکاووس، قابلیت کشت اکالیپتوس را دارند.
این محقق مرکز تحقیقات گلستان اشاره کرد: در دهه هفتاد استقبال بسیار خوبی از اکالیپتوس در گلستان شد اما سرمای غیرمترقبه سال ۸۶، موجب خشکیدگی اندام های هوایی درختان اکالیپتوس شد. سرمای آن سال بی سابقه بود و حتی خیلی از درختان دیگر همچون مرکبات را نیز صدمه زد. در واقع در آن سرما کشاورزان خسارتی ندیدند برای اینکه بلافاصله با پیشنهاد کارشناسان، قطع یکسره درختان اکالیپتوس در دستور کار قرار گرفت و زارعین چوب های با قطر بیش از ۲ سانتیمتر را به کارخانجات فروختند. سال پس از آن نیز مجدداً تنه درختان جست زدند و زمین زراعی بدون نیاز به هزینه خرید نهال و نهال کاری، مملو از نهال های جست جدید شد. قوی تر بودن ریشه درخت نیز کاهش رشد درخت بر اثر سرمازدگی را جبران کرد.
کریمی دوست بیان کرد: تجربه نشان داده تنه درختان تا ۵ مرحله توانایی جست مجدد را دارند و زارعین می تواند بدون نیاز به نهال کاری و تنها با مدیریت جست ها، زراعت چوب را در اراضی خود داشته باشد.
وی در بخش دیگری از صحبت های خود اظهار داشت: گلستان از نظر شرایط ادافیک و آب و هوایی بسیار متنوع است، به همین خاطر باید تنوع گونه ها را در این استان داشته باشیم. بر روی بعضی از گونه ها که کشت آن در استان انجام گرفته، کار تحقیقاتی انجام نگرفته و نیاز است این کار صورت گیرد. البته هم اکنون مرکز تحقیقات پروژه هایی را در این خصوص در دست اجرا دارد.

وی با اعلان اینکه به طورکلی به دنبال این هستیم اراضی کشاورزی با بازدهی کمتر را به زراعت چوب اختصاص دهیم، اشاره کرد: گونه های دیگر با نیاز آبی و غذایی کمتر و با تحمل شوری بالا وجود دارند که می توان آنها را در اراضی کم بازده کشت کرد. سفارش کشت اینگونه ها نیاز به انجام کار تحقیقاتی دارد.
این محقق مرکز تحقیقات گلستان درباب کشت پالونیا در استان، اظهار داشت: هنوز کارهای تحقیقاتی توسط این مرکز درباب پالونیا انجام نشده است. تا کار تحقیقاتی بطور کامل و با در نظر گرفتن همه جوانب صورت نگرفته نمی توان هیچ سفارش ای را به کشاورزان برای کشت اینگونه داشت.
وی با اشاره به اینکه زراعت چوب کم زحمت است، اظهار داشت: در سال اول کشت صورت می گیرد و در سالهای بعد زحمت چندانی متوجه کشاورز نمی گردد و فقط نگهداری انجام می گیرد. کشاورز برای مدیریت درآمد می توانند در کشت اول انبوهی از نهال ها را با کم کردن فاصله کشت کند و از سال سوم و چهارم، برخی از نهال ها را قطع و عایدی میان مدتی داشته باشند. البته هر چه سن درخت بالاتر برود، تولید چوب بیشتر و قیمت گران تر می شود.
کریمی دوست بیان کرد: امیدواریم با حمایت دولت، مشکلات اعتباری برطرف شود و زارعین و بخش خصوصی با جدیت بیشتری به زراعت چوب ورود کنند.