۱۵ روز هوای آلوده در تهران به دلیل افزایش غلظت ازن؛ آلاینده ازن چگونه تولید می شود؟

باغ من: از شروع سال تابحال آلاینده ازن کیفیت هوا در تهران را ۱۱ روز در شرایط ناسالم برای گروه های حساس و چهار روز در آستانه شرایط ناسالم برای همه افراد قرار داده است. این آلاینده ثانویه پیش سازهایی دارد که خودرو ها و موتورسیکلت های بنزینی و نیروگاه ها و صنایع در تولید این پیش سازها موثرند.

به گزارش باغ من به نقل از ایسنا، گاز ازن از ترکیب سه اتم اکسیژن ایجاد می شود. این گاز در لایه های بالای جو مانع ورود اشعه ماورای بنفش به زمین می شود و بدین جهت حضور آن در جو لازم و لازم است اما ازن در سطح زمین خودرا به صورت آلاینده ای سمی نشان میدهد. ازن موجود در سطح زمین برای سلامتی انسان، جانوران و گیاهان مضر است و از آن بعنوان ازن بد و آلاینده نامبرده می شود. این آلاینده بطور مستقیم در هوا منتشر نمی گردد بلکه توسط واکنش های شیمیایی بین اکسیدهای نیتروژن و ترکیبات آلی فرار در حضور نور خورشید ایجاد می شود. بدین جهت میزان آن در تابستان و طی ساعات میانی روز بیش از سایر مواقع است.

در مورد چگونگی تشکیل آلاینده ازن باید اظهار داشت که پیش سازهای آن مواد آلی فرار (VOC) و ناکس یا اکسیدهای نیتروژن است. در واقع به صورتی خودرو های دیزلی، موتورسیکلت های فرسوده و بخارات بنزین پیش سازهای ازن هستند و تمامی این منابع در حضور گرما و نور خورشید، ازن تولید می کنند. از طرف دیگر استفاده از سوخت گازوییل در نیروگاه ها و پالایشگاه ها می تواند در افزایش غلظت ازن نقش داشته باشد.

هر چند که ازن بیش از چهار سال است که در ماه های گرم هوای تهران را آلوده می کند و هر سال نیز بر میزان آن افزوده می شود اما هنوز برنامه مشخصی برای کنترل غلظت آن در هوا از طرف دستگاه های مسئول ارائه نشده است. بهزاد اشجعی – دبیر کمیته فنی صدور مجوزهای خودرویی سازمان محیط زیست – افزایش تعداد خودرو ها در تهران را یکی از عوامل افزایش غلظت آلاینده ازن می داند چونکه خودرو ها عامل اصلی تولید آلاینده ناکس و هیدروکربن های نسوخته هستند و در حضور گرما ازن تولید می کنند.
ارتقای استاندارد خودرو ها راهکار کاهش آلاینده ازن
او همین طور در گفت و گو با ایسنا تاکید می کند که ارتقای استاندارد خودرو های تولیدی به یورو۵ یکی از راهکارهای کاهش آلاینده های هوا همچون «ازن» است اما متاسفانه چندین سال است که خودروسازان به بهانه های مختلف زیر بار این مساله نرفته اند.

حسین شهید زاده – مدیر عامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران – نیر قبل از این به ایسنا اظهار داشته بود: مواد آلی فرار (VOC) از منابع مختلفی همچون پمپ بنزین ها یا باک خودرو ها متصاعد می شوند. قبل از این وزارت نفت طرحی را تحت عنوان «طرح کهاب» برای کاهش بخارات ناشی از پمپ بنزین ها دنبال می کرد اما متاسفانه این طرح رها گردید. از طرف دیگر در باک خودرو ها قطعه ای به نام کنیستر وجود دارد که بخارات بنزین داخل باک را جذب و آنرا تبدیل به مایع می کند. اگر در باک خودرویی باز و بوی بنزین از آن بیرون رود یعنی کنیستر به درستی کار نمی کند.

شهیدزاده همین طور تصریح می کند: در کشور ما خودرو ها به ازای هر ۱۰۰ کیلومتر پیمایش ۷ یا ۸ لیتر سوخت مصرف می کنند اما در سایر کشورها این میزان به ۴ لیتر رسیده است که این خود در افزایش آلاینده ها موثر است.

بر اساس گزارش شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، ازن موجود در هوایی که تنفس می نماییم – خصوصاً در ایام گرم و آفتابی که بطور معمول، ازن به حد ناسالم می رسد – می تواند به سلامت ما لطمه برساند حتی میزان به نسبت پایین ازن سبب بروز عوارضی بر سلامتی انسان می شود. در این بین افراد مبتلا به بیماری های ریوی، کودکان، سالمندان و افرادی که در خارج از منزل فعالیت می نمایند ممکنست نسبت به افزایش غلظت آلاینده ازن حساس تر باشند.

تنفس ازن همین طور می تواند انواع مشکلات سلامتی همچون درد قفسه سینه، سرفه، سوزش گلو و گرفتگی ریه را سبب شود. ازن موجود در سطح زمین همین طور می تواند ریه ها را برای عفونت مستعدتر کند و التهاب جدار ریه ها را به دنبال داشته باشد.

بر اساس این گزارش، در صورتیکه غلظت ازن بالاتر از حد مجاز سلامت باشد لازم است که کودکان و بزرگسالان فعال و افراد مبتلا به بیماری‎های ریوی – مانند آسم – از حضور طولانی مدت در فضای باز اجتناب کنند و در صورتیکه میزان این گاز در شرایط ناسالم قرار گیرد تمام افراد همچون کودکان باید حضور خود در فضای باز را محدود یا در صورت نیاز متوقف کنند.

منبع: باغ من