جنگل در ICU

باغ من: مرکزی از شروع سال تابحال حدود ۷۵۰ مورد آتش سوزی در جنگل ها و مراتع کشور به وقوع پیوسته است، این آماری است که رئیس سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری اعلام نموده است، آماری که اگر کمی دغدغه طبیعت داشته باشی باید دود از سرت بلند کند، دودی مهیب تر از آنچه این روزها از سر زاگرس به هوا رفته است.
جعفر خوشروزاده متخصص علوم ارتباطات با گرایش تکنولوژی های ارتباطی است، دغدغه محیط زیست دارد و برای حفاظت از آن فعالیت می کند و به قولی فعال محیط زیست است. حالا که جنگل ها و مراتع سر به سوختن داده اند و دود آتش بی توجهی انسان ها از سر طبیعت بلند شده با او از جنگل و راهکارهای حفاظت از آن سخن گفتیم.
سئوال اول مان درباب اهمیت جنگل و نقش جنگل ها در حفظ سلامت انسان و کره زمین بود، اما پاسخ او چیزی نبود که ما انتظارداشتیم. وی در پاسخ به این پرسش با تاکید بر اینکه مایل نیست درباره جنگل وارد بحث کلیشه ای، تکراری و بی مصرف اهمیت جنگل در حفظ سلامت محیط زیست، آب و هوا و زمین شود، اظهار داشت: بگذارید تنها به دو حرف اول کلمه “جنگل” بسنده کنم و بگویم که “جیم” جنگل “جان” است و “نون” آن نفس و “جان” بی “نفس” وجود ندارد، آنگونه که زمین بی جنگل قابل تصور نیست.
به عقیده او، وامصیبتا سر دادن در زمینه تخریب جنگل ها دیگر کارساز نیست. او تکرار این سوال که اگر جنگل ها نابود شوند چه بر سر بشر می آید را امری کودکانه می داند و می گوید: اگر قول بدهید بدون نفس کشیدن جان در کالبد انسان بماند من هم قول می دهم زمین هم بدون بی جنگل زنده بماند.
او اضافه کرد: همین الان هم محیط زیست و زمین در ICU به سر می برند و اگر اندک امیدی به زنده ماندن کره زیبای زمین وجود دارد، ناشی از وجود دستگاه تنفس مصنوعی و ضعیف شده ای به نام جنگل است که به این بیمار در حال احتضار وصل است تا او را نجات دهد و چاره ای هم نیست جز اینکه ریه های کره زمین با دستگاه تنفس طبیعی اش یعنی جنگل کار کند.
از او چه باید کرد را پرسیدیم و او ۱۴ راهکار اساسی را برای حفاظت از عامل تنفس زمین و دستگاه تصفیه خون آن یعنی جنگل ها بیان کرد که در ادامه می خوانید.
چشم طمع به جنگل موقوف!
خوشروزاده پیش از هرچیز قطع زنجیره تامین چوب، کاغذ و جنگل که در حقیقت همان گره زدن سرنوشت جنگل به پول است را گامی اولیه و حیاتی در زمینه حفاظت از جنگل ها دانست و اظهار داشت: اعتقادی به وابستگی به واردات ندارم، اما به مزیت نسبی معتقدم و در این مورد خاص یعنی واردات کاغذ و چوب، باور دارم که باید به جنگل های محدود باقی مانده در کشور فرصت تنفس داده شود و برای مدتی از خیر تهیه چوب و کاغذ از این جنگل ها گذشت و این اقلام را وارد کرد.
وی در توضیح این دیدگاه خود اظهار داشت: هزینه شگرفی که از ناحیه تخریب همیشگی جنگل ها به محیط زیست به کشور تحمیل می شود با پولی که مقرر است صرف واردات و تامین چوب و کاغذ شود تناسبی ندارد و بمراتب بیشتر از آن است، پس تا زمانی که جنگل ها به موقعیتی برسند که ورود و خروجی آنها متعادل شود نباید چشم به تامین کاغذ و چوب از این جنگل ها داشت و باید از واردات بعنوان مکمل تامین این اقلام بهره برد.
صیانت از جنگل به محیط زیستی ها سپرده شود!
به اعتقاد این فعال محیط زیست، سازمان جنگل ها و مراتع به لحاظ ساختاری باید بجای اینکه قسمتی از جهاد کشاورزی باشد به محیط زیست سپرده شود و نگاه محیط زیستی جایگزین نگاه کشاورزی به جنگل شود.
وی با اعلان اینکه جنگل بیش از آنکه به زنجیره تامین غذایی کشور و جهاد کشاورزی مربوط باشد عنصری محیط زیستی و زیرمجموعه سازمان محیط زیست است، اضافه کرد: بر این اساس پیشنهاد می شود برای برخورد محیط زیستی با جنگل فکری کرد و در این راستا سپردن کار جنگل به محیط زیست می تواند جنگل را از کشاورزی و اقتصاد منفک کند و حفاظت از آنرا به دغدغه ای محیط زیستی تبدیل کند.
توریسم جنگلی و فرهنگ آن ساماندهی شود!
خوشروزاده با تاکید بر اینکه باور موجود درباره اینکه صنعت گردشگری دشمن طبیعت و جنگل است را قبول ندارم، اظهار داشت: آنچه توریسم را برای طبیعت مضر و زیانبار کرده، خلاء فرهنگ تعامل با محیط زیست است، طبیعت آفریده شده که بشر از آن منتفع شود، اما مرز این انتفاع با ویرانگری را فرهنگ تعیین می کند. بدین جهت ساماندهی توریسم جنگل می تواند ضمن بهره مند کردن انسان های خسته از آهن و دود از فضای دلچسب جنگل و ایجاد زمینه تمدد اعصاب برای آنها، شرایطی را فراهم آورد که گردشگر جنگل و منابع طبیعی نه فقط این فضاها را آلوده نکند بلکه آلودگی ها و زباله بی فرهنگی را هم از دامن طبیعت و جنگل بزداید.
جنگل بانی جهاد تلقی شود
وی با تاکید بر اینکه جنگلبانان باید حکم رزمنده پیدا کنند، اظهار داشت: جنگل بان در خط مقدم محافظت از جنگل است، جنگل بان در حقیقت رزمنده ای است که در مقابل دشمن جنگل ایستاده است. بدون تردید یک جنگل بان انگیزه ای فراتر از انجام تکلیف و ایفای وظیفه شغلی دارد. در حقیقت برای حفظ جنگل که حقی عمومی و حق الناس است جهاد می کند، پس شایسته است با جنگل بان مانند یک جهادگر و مجاهد که در مقابل تجاوز به طبیعت ایستادگی می کند برخورد شود و حقوق مادی و معنوی او محفوظ باشد. دراین زمینه حتی می توان در هنرستان ها رشته هنر جنگل بانی را گنجاند و برگزاری دوره های آموزشی جنگل بانی با بهره بردن از تجربیات جهانی از طرف نهادهای آموزشی در دستور کار قرار گیرد.
آتش در جان جنگل ها و نفس هایی که تنگ می شود!
خوشروزاده، آتش سوزی در جنگل ها را یکی از عمده ترین عوامل نابودی آنها دانست و اظهار داشت: این کبریت ها نیستند که اجداد خودرا به آتش می کشند بلکه این تقصیر بر گردن کبریت به دستانی است که عموما ناخودآگاه و از روی بی احتیاطی آتش به جان جنگل می اندازند و روزی نیست که خبری از وقوع آتش سوزی جنگل های هیرکانی و غیر هیرکانی در گوشه ای از طبیعت به گوش نرسد.
وی با اعلان اینکه در بعضی موارد هم این آتش سوزی ها عمدی و با نیت تغییر کاربری صورت می گیرد، اضافه کرد: با وجود اینگونه آتش سوزی های عمدی، عمده آتش سوزی ها در جنگل ها و مراتع حاصل بی احتیاطی به خصوص در ایام پایانی بهار و آغازین تابستان است، بدین جهت لازم است دسترسی عمومی به جنگل و طبیعت در این اوقات با محدودیت و احتیاط همراه باشد تا کمتر شاهد بروز آتش سوزی های ویرانگر و ناشی از بی احتیاطی در جنگل ها باشیم.
خروج دام از جنگل و ورود جنگل خواران!
این فعال محیط زیست با تاکید بر اینکه قرار بود با خروج دام از جنگل تعادل بین دام و جنگل برقرار شود، اظهار داشت: دام ها برگ و شاخه جنگل ها را می خوردند و سال های سال دام و جنگل با هم همزیستی داشتند و فاجعه ای رخ نداد، اما با خروج دام های بی زبان از جنگل، جنگل خوارانی وارد جنگل شدند که به ریشه جنگل یورش برده و از دل جنگل گونه های جدیدی به نام ویلا و ساختمان رویاندند. به نظر من بجای مقابله با ورود حیوانات اهلی مانند گاو، بز و گوسفند به جنگل، باید این جانوران وحشی را از جنگل بیرون ریخت که دست بر گلوی تنفس زمین و ساکنان آن گذاشته اند.
در کتب درسی سبزی جنگل نمایان تر باشد!
خوشروزاده وظیفه حفظ محیط زیست و کره زمین را برعهده نسل حاضر و نسل های آینده دانست و با تاکید بر اهمیت تببین اهمیت منابع طبیعی و جنگل اظهار داشت: فقط آموزش بوسیله متن و کتاب و دفتر برای فرهنگ سازی و دوست ایجاد کردن بین محیط زیست و دانش آموزان کافی نیست و باید آنها را به دامن پر مهر طبیعت، منابع طبیعی و جنگل برد و در آغوش طبیعت به دانش آموزان محبت به محیط زیست را آموزش داد، اساسا چنین آموزشی ماندگارتر و موثرتر از هر گفتاری خواهد بود.
دستگاه قضا با جنگل ستیزان مماشات نکند!
وی با تاکید بر اینکه جنگل و محیط زیست حق شهروندی است و متجاوزان به طبیعت و جنگل در حقیقت ناقضان حقوق شهروندی هستند، اظهار داشت: وقتی پای پول به میان می آید نابودی طبیعت و جنگل هم توجیه می شود و طمع ورزی چشم بینا را از انسان می گیرد و جنگل و طبیعت بی مهابا تاراج می شوند.
وی افزود: با بریدن درختان و قاچاق چوب در حقیقت یک حق عمومی در پای منفعت افراد سودجو و ضد اجتماع قاچاقچی چوب و جنگل خوار قربانی می شود. در اینجاست که چوب قانون می تواند کارساز باشد. بدین جهت مدعی العموم و دستگاه قضا باید تمام قد در مقابل دشمنان طبیعت، محیط زیست و جنگل بایستد و با مجازات متخلفان و متجاوزان به طبیعت، حق عمومی را استیفا کند.
علما دست به کار شوند!
این فعال اجتماعی، داشتن تریبون مساجد برای علما و متخصصان را موهبتی الهی برای آنان دانست و اظهار داشت: شایسته است علما تربیون داران جامعه، قدر این موهبت الهی را بدانند و سفارش و فرهنگ سازی در زمینه پشتیبانی از جنگل و محیط زیست را در اولویت قرار دهند. دراین زمینه مراجع تقلید هم اساسا تعیین کننده خواهند بود و می توانند با تکلیف شرعی و حق الناس دانستن محیط زیست، حفاظت از جنگل و طبیعت را برمبنای مبانی دینی به باور عمیق عمومی تبدیل کنند.
هنر، سینما، رسانه ها و تلویزیون قفل از دهان بردارند!
خوشروزاده که بیش از دو دهه است در رسانه ملی قلم می زند، به اهمیت انتقال پیام بوسیله هنر و ظرافت های هنری اشاره نمود و اظهار داشت: اساسا دیدن یک پلان موثر از تعامل مهربانانه قهرمان فیلم با طبیعت و جنگل از ده ها ساعت سخنرانی دراین زمینه تاثیرگذارتر و در ذهن ماندگارتر خواهد بود.
جنگل بانی نوین را بیاموزیم!
وی به تعامل انسانی تمدن مالایایی با جنگل اشاره نمود و اظهار داشت: مالزی که کشوری جنگلی و سرسبز و مملو از درخت است بسیار بیشتر از ما که جنگل بخش ناچیزی از طبیعت مان را تشکیل می دهد، به جنگل اهمیت می دهند و شایسته است که سازمان مراتع و جنگل داری سالانه برخی از کادر آموزشی خودرا برای یادگیری و تحصیل در مقاطع فوق لیسانس به این دانشگاه سبز و دارای رنکینگ جهانی در زمینه مراقبت از جنگل بفرستد تا راه و رسم مهربانی با جنگل را بیاموزند و با راه و چاه های نوین جنگل بانی آشنا گردند و بعد از برگشت آن را در مجموعه های خود ترویج کنند.
سازمان های مردم نهاد چابک تر عمل کنند!
وی با تاکید بر اینکه حفاظت از جنگل و منابع طبیعی باید به امری اجتماعی تبدیل گردد، به نقش سازمان های مردم نهاد در ایجاد زمینه مشارکت مردمی در حفظ و حراست از جنگل ها اشاره نمود و اظهار داشت: تشکل یابی طرفداران و دغدغه مندان محیط زیست حول محور مراقبت از طبیعت و جنگل یکی از طلایی ترین راهکارهای نجات محیط زیست بطور اعم و صیانت از جنگل ها به طور اخص است.
احیای جنگل احیاء شود!
به اعتقاد این فعال محیط زیست، احیا تنها راه جبران سالها غفلت از جنگل هاست.
وی دراین زمینه اظهار داشت: حجم تخریب جنگل ها در کشور آنقدر بالاست که سال های سال باید احیای جنگل در دستور کار قرار گیرد و سرمایه گذاری بالایی دراین زمینه صورت گیرد تا بتوان شاهد جبران قسمتی از خسارات وارد شده به جنگل، این موجود بی دفاع و پرمنفعت بود که در اثر غفلت و بی مهری نفس هایش به شماره افتاده است.
هر کس از خود شروع کند!
مصاحبه به اتمام رسید و ما وسایل مان را جمع کردیم تا خداحافظی نماییم اما خوشروزاده پیش از خداحافظی اظهار داشت: یواشکی بگو همه این چاره ها اساسی و کاربردی و خوب هستند، اما اساسی تر از همه این است که “هر کدام از ما احترام به طبیعت را باید از خودمان شروع نماییم. “

منبع: باغ من