لبخند چشم نیلگون ایران دریاچه ارومیه در بهترین وضعیت خود طی ۱۰ سال گذشته

به گزارش باغ من زمان زیادی از روزهایی که مردم در ارومیه می خواندند: ˮگلین گئدک آغلایاق/ اورمو گولو دولدوراقˮ، نمی گذرد اما حالا باران رحمت الهی و اقدامات ضربتی برای نجات دریاچه ارومیه بار دیگر لبخند را به غربی ترین نقطه نقشه ایران بازگردانده است.
به گزارش باغ من به نقل از ایسنا، حدود ۱۰ سال از روزهایی که دریاچه ارومیه مرگ تدریجی خویش را به علت کاهش بارش ها و عوامل انسانی مختلف همچون عدم تأمین حقابه شروع کرده بود، می گذرد. طی آن روزها تصاویری از بزرگترین دریاچه آب شور کشور منتشر می شد که هر ایرانی را دل نگران می کرد. «گلین گئدک آغلایاق/ اورمو گولو دولدوراق» – بیایید برویم گریه نماییم و دریاچه ارومیه را با اشک هایمان پر نماییم – شعری بود که آن روزها ورد زبان مردم ارومیه شده بود.
همزمان که خبرها حکایت از خشک شدن ۸۰ درصدی دریاچه ارومیه داشت، کارشناسان اخطار می دادند که اگر برای نجات آن کاری نکنیم، جمعیتی که در کنار دریاچه زیست می کنند به علت طوفان های نمک مجبور به مهاجرت خواهند شد. عیسی کلانتری – رئیس سازمان حفاظت محیط زیست – هم اخطار داده بود که در صورت خشک شدن دریاچه ارومیه باید شهر تبریز تخلیه می شد.
حالا اما بعد از گذشت چندین سال نگرانی و افسوس برای دریاچه ارومیه باردیگر چشم ها به دیدن سفید آبی چشم نواز آن روشن شده است و تراز آبی یکی از بزرگترین دریاچه های دنبا با رقم ۱۲۷۱.۷۰ رکورد ۱۰ ساله را زده است.
بر اساس آخرین آمار مرکز ملی خشکسالی سازمان هواشناسی از آغاز سال آبی جاری تابحال در استان آذربایجان غربی ۲۷۹.۲ ملیمتر بارش داشتیم که نسبت به میانگین دراز مدت این استان ۲۱ درصد افزایش داشته است همینطور سال قبل در این استان ۳۹۶ میلیمتر باران و برف بارید که ۷۱ درصد بیشتر از میانگین دراز مدت بود. این بارش های خوب به کمک اقدامات ضربتی برای حفظ دریاچه ارومیه آمد و سبب گشته است که حالا تراز دریاچه نسبت به فروردین سال قبل ۳۷ سانتیمتر افزایش پیدا کند.
فرهاد سرخوش – مدیر دفتر استانی ستاد احیای دریاچه ارومیه – ضمن اشاره به اینکه درحال حاضر وسعت دریاچه ۳۰۹۳ کیلومتر مربع است که نسبت به سال قبل ۲۴۴ کیلومتر بیشتر شده است، به ایسنا می گوید: حجم آب دریاچه هم ۴ میلیارد و ۶۲۰ میلیون متر مکعب گزارش شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل یک میلیارد و ۱۰ میلیون مترمکعب افزایش داشته است.
طی سال های گذشته عدم پرداخت حقابه دریاچه ارومیه بعنوان مهمترین علت خشکی آن مطرح می شد. سرخوش درباره ی وضعیت کنونی حقابه ها می گوید: در گذشته رودخانه های اصلی حوضه آبریز لایروبی نشده بودند و به علت رسوب گذاری، آبی که به آنها وارد می شد راهی به دریاچه ارومیه نداشت اما هم اکنون منتهی الیه تمام رودخانه ها در ورودی دریاچه لایروبی و به پیکره اصلی آن متصل شده است.
زرینه رود و سیمینه رود همچون بزرگترین بزرگترین رودخانه های حوضه آبریز دریاچه ارومیه هستند. به قول مدیر دفتر استانی ستاد احیای دریاچه ارومیه این دو رودخانه با کانالی ۲۵ کیلومتری به پیکره اصلی دریاچه متصل شده اند و این سبب شده که روان آب ها و آب حاصل از رهاسازی ها مستقیم به دریاچه راه پیدا کند همینطور در این رودخانه ها سازه های بتونی و سنگی بعنوان سردهنه ساخته شده است تا در زمان سیل، جاری شدن روان آب ها و رهاسازی خسارتی به روستاهای اطراف وارد نشود.
کشاورزی های بدون حساب و کتاب و کشت محصولات آب بر در مناطق اطراف دریاچه ارومیه هم از دیگر عوامل خشک شدن آن است. هر چند که این عامل هنوز ارومیه را تهدید می کند اما ستاد احیای دریاچه ارومیه به دنبال آن است که با کاهش ۴۰ درصدی مصرف آب در حوزه کشاورزی بتواند پایداری وضعیت دریاچه را تضمین کند. ازاین رو آبیاری به روش نوین و اصلاح الگوی کشت در دستور کار قرار گرفته است. سرخوش ضمن اشاره به این موارد تصریح می کند: در گذشته کشت محصولاتی مانند چغندر و ذرت که نیاز آبی بالایی دارند به فور در مناطق حوضه آبریز ارومیه انجام می شد اما ما با اصلاح الگوی کشت و جایگزینی گیاهان دارویی و در بعضی مناطق زعفران – با همکاری جهاد دانشگاهی و جهاد کشاورزی استان- تلاش کرده ایم تا آب کمتری در حوزه کشاورزی در این منطقه مصرف نماییم.
مدیر دفتر استانی ستاد احیای دریاچه ارومیه با تاکید بر اینکه اقدامات ما برای احیای دریاچه ارومیه همچنان ادامه دارد، می گوید: از آغاز کار احیا بسیاری معتقد بودند که دریاچه قابل بازگشت نیست. ستاد احیا سه سال کوشش کرد تا بتواند تراز دریاچه ارومیه را به تثبیت برساند و الان به جهت اینکه روند بهبود وضعیت پایدار باشد و باردیگر گرفتار بحران نشویم باید بعضی از اقدامات را تا سال های سال ادامه دهیم برای مثال پایش رودخانه ها، ترمیم سردهنه در نقاطی که صدمه دیده و بستن آنها در فصول غیرزراعی همچون این اقدامات است همینطور دریاچه ارومیه همواره باید مدیریتی مشخص داشته باشد تا بتواند حقابه آنرا تأمین کند.
با تمام این ها دریاچه ارومیه هنوز به ۹.۵ میلیارد متر مکعب آب نیاز دارد تا به تراز اکولوژیک خود یعنی عدد ۱۲۷۴.۱۰ برسد. مدیر دفتر استانی ستاد احیای دریاچه ارومیه امیدوار است که با اتمام پروژه هایی که برای نجات دریاچه ارومیه طراحی شده است بتوانند سالانه ۳ میلیارد و ۵۰۰ میلیون متر مکعب آب به دریاچه وارد کنند تا به تراز اکولوژیک خود برسد.
این روزها بار دیگر حیات به دریاچه ارومیه بازگشته است. دریاچه حالا آنقدر آب دارد که هم گردشگران می توانند در آب های رنگین آن تنی به آب بزنند و هم پرندگان و سایر موجودات همچون فلامینگوها و آرتمیا به آن بازگشته اند اما با دیدن حال خوب دریاچه نباید روزهای سختی را که از سر گذرانده است فراموش نماییم. دریاچه ارومیه هنوز راه زیادی برای نجات کامل در پیش دارد و غفلت های گاه و ناگاه می تواند باردیگر این گوشه ناب از ایران را تهدید کند.

عکس پارسال ثبت شده است.