فعالان محیط زیست هشدار دادند؛ مرگ پاشی در شنزارهای خوزستان با هماهنگی محیط زیست

باغ من: فعالان محیط زیست می گویند مالچ پاشی شنزارهای خوزستان منجر به مرگ هزاران گونه جانوری باارزش شده در صورتیکه اساسا این مناطق نه کانون گرد و غبارند و نه در مجاورت مناطق مسکونی هستند.
رضا نیک فلک، کارشناس و فعال محیط زیست در گفتگو با خبرنگار مهر اعلام نمود: طی پنج روز مالچ پاشی در منطقه بیت کوصر واقع در هشت کیلومتری شهر بستان که در مجاورت منطقه حفاظت شده میشداغ قرار گرفته، هزاران گونه جانوری خاص و منحصر به فرد تلف شدند و هر روز گونه های بیشتری تلف خواهند شد. نیک فلک اضافه کرد: بگفته معاون فنی اداره کل منابع طبیعی مالچ پاشی بر روی شنزارها با هماهنگی سازمان محیط زیست و در خارج از مناطق تحت حفاظت سازمان محیط زیست صورت خواهد گرفت حال آنکه این مناطق دارای تنوع گیاهی و جانوری یکسانی بوده و هیچ تفاوتی بین مناطق آزاد و مناطق تحت حفاظت سازمان محیط زیست وجود ندارد.
وی اشاره کرد: برخی گونه های جانوری شنزارهای خوزستان در هیچ نقطه دیگری از جهان یافت نمی گردد و زیستگاه آنها تنها محدود به شنزارهای خوزستان است. گونه ای مانند آگامای اهواز با نام علمی Phrynocephalus ahvazicus در سال ۲۰۱۴ میلادی برای نخستین بار معرفی گردید. زیستگاه این جانور تپه های شنی بزرگ است، متأسفانه این تپه های شنی بزرگ و پر از حیات هدف مالچ پاشان قرار گرفته است. این کارشناس محیط زیست افزود: از دیگر گونه های مهم و با ارزش این زیستگاه گکوی ماسه زار پارسی با نام علمی Trigonodactylus persicus است که اخیرا معرفی شده است. این گونه هم بومی و انحصاری ایران است و پراکنش آن تنها مربوط به شنزارهای استان خوزستان است. از دیگر گونه های مهم و خاص منطقه می توان به آهوی شنی (گونه خاص شنزارهای خوزستان) افعی شاخدار عربی، کورمار خوزستانی، اسکینگ شنزار، روباه شنی، پامسواکی کوچک، جربیل پاسفید، هوبره، خروس کولی اجتماعی که ارزش حفاظتی آن همانند یوزپلنگ و درنای سیبری است و تعداد بسیار زیادی از خرندگان، پرندگان و پستانداران مهم اشاره نمود.
نیک فلک تصریح کرد: باوجود ارزش های بی نظیر زیستی در این مناطق سرتاسر حیات، در کمال حیرت و ناباوری، مالچ سیاه نفتی و کشنده را بر روی زیستگاه این موجودات ارزمشند پاشیده و تمامی حیات منطقه را در زیر مالچ دفن می کنند. اما تأسف بارتر آنکه مالچ پاشی بر روی ماسه زاها هیچ توجیه علمی و منطقی نداشته و این کار علاوه بر لطمه های فراوان به محیط زیست و گونه های جانوری و گیاهی منطقه، نوعی هدر رفت سرمایه های ملی و حیف و میل بیت المال توسط عده ای خاص است برای اینکه این مناطق هیچ نیازی به مالچ پاشی ندارند، این تپه های شنی زیبا و با ارزش دور از مناطق مسکونی هستند و پیش از ظهور انسان ها نیز وجود داشته اند.
وی توضیح داد: مالچ پاشی در این مناطق با توجیه غلط مهار کانون های گرد و غبار و تثبیت شن های روان که به تأسیسات لطمه می زنند صورت می گیرد، حال آنکه این مناطق به هیچ عنوان کانون گرد و غبار نبوده و ذره ای گرد و غبار از این شنزارها بلند نشده و نخواهد شد. همانطور که از نام آن پیداست شنزار، دانه های شن سنگین بوده و قابلیت معلق ماندن در هوا را نخواهند داشت. حتی در بادهای بسیار شدید تنها در حد چند متر در محدوده خود جابه جا خواهند شد و به هیچ عنوان کوچک ترین ذره ای از شن ها به مناطق مسکونی سرایت نمی کند حال آنکه در خوزستان هیچ شهر یا روستایی در شنزارها راه اندازی نشده و این زیستگاه ها از مناطق مسکونی دور هستند، اما مالچ پاشی دقیقاً در همین نقاط دور افتاده و زیستگاه حیات وحش صورت می گیرد.
این کارشناس محیط زیست اشاره کرد: دور تا دور تپه های شنی پوشش گیاهی بسیار غنی و متنوعی وجود دارد. این پوشش گیاهی که در اطراف تپه های شنی قرار دارد، به صورت طبیعی تپه های شنی را تثبیت کرده و این تپه ها هیچ حرکتی ندارند. اگر اینطور می بود در ضمن این سال ها می بایست شهرها و روستاهای زیادی در خوزستان خالی از سکنه شده باشد اما در هیچ نقطه ای از استان خوزستان نمی توان منطقه یا تاسیساتی را مشاهده کرد که حتی در خطر تپه های شنی قرار گرفته باشند مگر آنکه این تأسیسات و جاده ها در درون این تپه ها قرار گرفته باشند که در این صورت مشکل از جانمایی اشتباه و موارد دیگر است نه تپه های شنی که جزئی از آفرینش بی نقص خداوند بزرگ است و بی گمان خداوند هیچ چیز را بی مورد نیافریده است.
نیک فلک افزود: این زیستگاه شنزاری زیبا و غنی از حیات، قدمتی بالغ بر چندین میلیون سال دارد اما مشکل گرد و غبار در خوزستان بیشتر از دو دهه است که به سبب خشکی تالاب ها، طغیان نکردن رودخانه ها و از بین رفتن پوشس گیاهی دشت ها به وجود آمده است. جلگه پهناور و حاصلخیز خوزستان شاهده ظهور نخستین تمدن های بشری بوده، باستان شناسان خوزستان را گهواره تمدن می نامند. طی هزاران سال مردم در این سرزمین زیسته اند، تپه های شنی هم جزئی از این سرزمین بوده و پدیده جدید یا نو ظهوری نیستند که به بهانه لطمه به مناطق مسکونی، با استفاده از روش منسوخ شده و قدیمی مالچ نفتی، این مناطق زیبا و با ارزش را نابود نماییم. در خیلی از کشورهای همسایه ما واقع در حاشیه خلیج همیشه فارس، زیستگاه های شنزاری بسیار وسیعی وجود دارد اما حتی یک وجب هم مالچ پاشی نشده اند، بلکه با گردشگری و اکوتوریسم درآمدهای بسیار زیادی از این راه در می آورند.
وی اشاره کرد: تپه های شنی قابلیت جذب بسیار بالایی دارند و هر چقدر باران در این مناطق باریده شود به سرعت جذب شده و وارد سفره های آب زیر زمینی می شود. به سبب جذب آب بالا، سطح آب های زیر زمینی در این مناطق بسیار بالا است و در اطراف این تپه های شنی پوشش گیاهی بسیار غنی شامل انواع درختان، درختچه ها و گیاهان علفی یکساله و چند ساله وجود دارد.
نیک فلک درانتها آگهی داد: در واقع این تپه های شنی مخازن بزرگ جذب آب هستند که تمامی آب باران را در خود جای داده و به سفره های آب زیر زمینی هدایت می کنند اما هنگامی که مالچ سیاه نفتی بر روی این تپه های باارزش پاشیده می شود، جلوی نفوذ کامل آب را گرفته و موجب هدر رفتن آب و خالی ماندن سفره های آب زیر زمینی می شود و همین طور رنگ سیاه مالچ موجب می شود نور بیشتری از خورشید جذب شود و دمای سطح شن و مناطق مجاور آنرا بالا ببرد که این امر اثرات منفی بسیاری بر روی پوشش گیاهی و جانوری منطقه خواهد گذاشت.

منبع: باغ من