جنگ چهره محیط زیستی ندارد

باغ من: جنگ را هر طور که صدا نماییم، صدایی جز وحشت، خون و مرگ از آن نمی شنویم. مرگ انسان و مرگ زمین.
روزهای پرآشوب و پر اختلافی را سر می نماییم. گاهی در فضای مجازی از کوره در می رویم به دوستی و دوست های چندین و چند ساله پشت می نماییم و دستمان را ناخواسته روی دکمه بلاک می بریم. چون دیگر تحمل باورهای هم را نداریم. گاهی هم به صداقت یکدیگر در بیان عقاید شک می نماییم. عده ای هم سکوت پیشه می کنند. خلاصه اختلاف نظر موج می زند که طبیعی است.
البته اختلافی هم اگر هم باشد، بر سر جنگ نیست. جنگ برای همه خط قرمز است. برای همین همه آنرا زشت و نهایت وحشی گری می دانند. این روزها به سبب شرایط سیاسی حساس کشور و منطقه و رفتارهای تروریستی و جنگ طلبانه دولت آمریکا، برخی از کاربران فضای مجازی ضمن تقبیح جنگ، خاطرات تلخ و دلهره آور خودرا از روزهای حمله عراق مقابل ایران مرور می کنند.
در این میان یکی از جالب توجه ترین واکنش ها بمنظور مذمت جنگ و جنگ طلبی و اقدامات تروریستی مربوط به کسانی است که اهتمام دارند بودجه های صرف شده کشورها را برای خرید تجهیزات نظامی با هزینه تجهیزات لازم برای حفاظت از محیط زیست مقایسه کنند.
برای مثال در یکی از این تصاویر که توسط یکی از کاربران استرالیایی در اینستاگرام انتشار یافته، یک هواپیمای جنگی با نام فیل سفید (White Elephant) با یک هواپیمای آتش نشانی یا اطفای حریق نمایش داده و اشاره شده است که قیمت ۷۲ فروند هواپیمای جنگی ۶۴ میلیارد دلار برآورد شده است، در حالی که برای تهیه ۷۲ هواپیمای آتش نشانی تنها دو میلیارد دلار نیاز است.

آتش سوزی های گسترده در جنگل های استرالیا این روزها جان نیم میلیون حیوان و بیشتر از ۲۰ انسان را گرفته است. برای همین برخی ضمن انتقاد از دولت استرالیا تاکید دارند که این کشور می توانست بجای هزینه های گزاف برای تهیه تجهیزات نظامی و جنگ افروزی، بخش کوچکی از این مبالغ را برای تامین تجهیزات اطفای حریق همچون بالگرد اطفای حریق هزینه کند.
همچنین روزنامه انگلیسی نیوزویک در مطلبی با اشاره به اقدام تروریستی اخیر دولت آمریکا مقابل ایران، بیان کرده است که میزان گازهای گلخانه ای تولید شده توسط ارتش آمریکا با مجموع گازهای گلخانه ای تولید شده ۱۴۰ کشور دنیا برابری می کند. همین طور در این گزارش درباره لطمه های انسانی و محیط زیستی حملات مسلحانه آمریکا به ایران آگهی داده شده و تاکید گردیده است که علاوه بر تلفات انسانی، جنگ می تواند خسارت های محیط زیستی بسیاری به بار بیاورد.

افزون بر این یکی از کاربران آمریکایی مطلبی را منتشر نموده که مورد توجه کاربران ایرانی و فعالان محیط زیست نیز قرار گرفته است. در خصوص اینکه قیمت هر پهباد ۲۸ میلیون دلار و قیمت هر موشک ۷۰ هزار دلار است. هزینه هر ساعت پرواز این پهبادها ۳۶۲۴ دلار برآورده شده است. اشاره شده که این همه برای قتل مردم خاورمیانه که با روزی یک دلار زندگی می کنند، هزینه می کنیم!

صابر ابر، بازیگر ایرانی نیز چند روز پیش با انتشار متنی خطاب به ترامپ، از او دعوت کرده بود بجای هزینه کرد منابع کشورش در ایجاد آتش در خاورمیانه، پول کشورش را برای خاموش کردن آتش در استرالیا هزینه کند.
به هر حال، جنگ را هر طور که صدا نماییم، صدایی جز ترس و حشت، تخریب و خون و مرگ از آن نمی شنویم.

آتش سوزی در استرالیا به ما چه؟

آتش، جنگل های استرالیا را بلعیده از دو ماه پیش تابحال بیشتر از شش میلیون هکتار از مراتع و جنگل های استرالیا طعمه حریق شده است. این جهنم آتش ۵۰۰ میلیون حیوان را به کام مرگ کشیده، بعضی از این حادثه با عنوان آخرالزمان استرالیا یاد می کنند.
خبر مرگ دسته جمعی حیوانات و انقراض گونه های گیاهی در جنگل های استرالیا در سراسر دنیا پیچیده است. تعداد زیادی از ایرانیان هم این روزها، ضمن بازنشر تصاویر دلخراش از حیوان های جزغاله شده یا حیوانات نجات یافته از حمله حریق، نسبت به این فاجعه زیست محیطی واکنش نشان می دهند.
در این میان برخی کاربران فضای مجازی معتقدند که آتش سوزی در جنگل های استرالیا، به ما که در ایران هستیم؛ هیچ ربطی ندارد. آیا تخریب محیط زیست در استرالیا به ما که در ایران هستیم؛ ربط پیدا می کند یا نه؟

حسین حجت پناه – جامعه شناس فرهنگی – در پاسخ به این پرسش ایسنا تاکید دارد که به سبب ذات جهان شمولی محیط زیست، خواه ناخواه پدیده های مربوط به محیط زیستِ همه کشورها به همه انسان ها ارتباط پیدا می کند، بدین سبب از آنجائیکه محیط زیست یک چرخه به هم پیوسته است و در نتیجه آتش سوزی های استرالیا به همه انسان ها مربوط می شود و همگی باید نسبت به آن حساس باشیم.
به دلیل ذات به هم پیوسته محیط زیست، این مقوله در مرزبندی های سیاسی که توسط انسان ها وضع شده؛ نمی گنجد. اتفاقا باتوجه به شرایط اقلیمی جامعه ایران، حساسیت ما نسبت به ابعاد مختلف این پدیده باید بیشتر باشد. بالاترین نرخ تخریب جنگل برای ایران است. روش های مدیریتی آب در ایران مشکلات جدی دارد. برخی از شهرهای ایران جزو آلوده ترین شهرهای جهان است. برای همین هم هم که شده باید به لحاظ اجتماعی نسبت به وقایع زیست محیطی کل دنیا حساس باشیم.
این جامعه شناس فرهنگی در ادامه می گوید: سازمان ملل ۴۰ حادثه طبیعی را شناسایی کرده که از این تعداد ۳۱ نوع آن در ایران رخ می دهد و ایران جز کشورهایی است که بیشترین لطمه را از بلایای طبیعی می بیند، درنتیجه باید نسبت به تجارب رخداده در سایر کشورها حساس باشیم تا بتوانیم با الگوهای بومی خود از آن تجربه ها درس بگیریم. به هر حال استرالیا در حل بحران های محیط زیستی از کشور ما جلوتر است و می توانیم از تجربیات این کشور استفاده نمائیم. از آن مهم تر باید توجه افکار عمومی را نسبت به محیط زیست حساس نماییم تا مطالبه گری جهت حل مسائل زیست محیطی ایران افزایش یابد.
اعلام می شود که دلیل آتش سوزی های گسترده در جنگل های استرالیا، گرمایش جهانی است. پدیده ای که همه کشورها همچون ایران را تحت تاثیر قرار داده است. افزایش دمای کره زمین درمناطق مختلف دنیا به شکل های مختلف بروز می کند. ممکنست در منطقه ای موجب افزایش بارش های سیل آسا مثل بارش های اخیر خوزستان شود یا در بعضی مناطق به سبب افزایش دما و وزش باد گرم، جرقه ای برای آتش سوزی بشود. هر چه هست بنا به تدیید کراشناسان محیط زیست هم مسئله ای بین المللی است.

سپهر سلیمی – کارشناس – هم معتقد است: نمی توانیم بگوییم آتش سوزی استرالیا به ما چه؟ چون آنچه در کره زمین رخ می دهد روزی گریبان ما را هم خواهد گرفت. شاید این حجم از آتش سوزی پنج یا ۱۰ سال دیگر در ایران رخ دهد، بدین سبب حریق استرالیا اتفاقا کاملا به ما مرتبط می باشد. چون باید این شرایط را پیش بینی و برای آن برنامه ریزی نماییم. این وقایع هشداری برای همه سیاستمداران دنیاست چون نقش بسیاری در سیاست های پشتیبانی از محیط زیست دارند. برای مثال در همین استرالیا که این روزها گرفتار آتش سوزی های گسترده شده؛ دولت راستگرای حاکم بر این کشور، همه بودجه های تغییر اقلیم را حذف کرده و همه فعالان محیط زیست را تحت فشار گذاشته و حتی قوانین سختگیرانه مقابل آنها وضع کرده است، هر چند که نتیجه این سیاست را خیلی زود گرفت. از نظر من ویرانی گسترده جنگل های استرالیا قسمتی از همین سیاست هاست.
او ضمن ابراز ناراحتی از سوختن تعداد زیادی از حیوانات می گوید: قسمتی از موجودات زنده در حال از بین رفتن هستند و بر هر انسان با شرفی واجب است که نسبت به این مسئله حساس باشد. باید درس عبرت بگیریم. اتفاق استرالیا دیر یا زود گریبان ما را هم می گیرد. کسانی که فکر می کنند اتفاق استرالیا فقط به استرالیا ربط دارد و به ما مربوط نیست افراد محیط زیستی نیستند و نمی توانند برای جهان خود مفید باشند. متاسفانه این روحیه درباره مشکلات محیط زیستی داخلی هم وجود دارد. چون شهرها نسبت به مشکلات محیط زیستی شهرهای دیگر بی تفاوت هستند.
در این میان حسین حجت پناه – جامعه شناس فرهنگی – وضع بد محیط زیست جهان را نمادی از شکست مدرنیسم دانسته و می گوید: هم اکنون در اثر مدرنیته محیط زیست جهان با بحران های مختلفی دست و پنجه نرم می کند و بر اساس جهانی شدن تاریخ بشری، بروز یک پدیده زیست محیطی مخرب در یک منطقه در سایر مناطق هم اثر می گذارد.
جهانی شدن ناشی از مدرنیته موجب افزایش حجم مبادلات جهانی در عرصه های مختلف اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی شده است. برای همین کوچکترین تغییر در یک منطقه روی جوامع دیگر تاثیر می گذارد. برای مثال ممکنست یک اتفاق سیاسی و نظامی در یک گوشه دنیا روی قیمت نفت؛ دلار و طلا تاثیر بگذارد و زندگی روزمره همه انسان ها را در دنیا تحت تاثیر قرار دهد. برای همین هم آتش سوزی در یک منطقه روی محیط زیست و شرایط اقلیمی همه نقاط دنیا اثرگذار می باشد.

دیدن چشم های غمگین و خسته کوالاهای استرالیایی که درد و سوزش سوختگی را تحمل می کنند، غم عمیقی به جانت می ریزد. بخصوص اگر بفهمی این روزها شعله های آتش ۸۰۰۰ هزار کوالا را در جنگل های استرالیا از بین برده است. آنها هم که جان سالم به در برده اند؛ مشخص نیست که از این پس غذای کافی برای خوردن پیدا کنند، چون قوت غالب آنها یعنی گیاه اکالیپتوس طعمه حریق شده است.
باور نماییم یا نکنیم عامل قتل عام حیوانات در جنگل های استرالیا تک تک ما انسان ها هستیم. این حریق که مشابه آن متاسفانه هر ساله جنگل های ایران را هم تحت تاثیر قرار می دهد، زاده افزایش گازهای گلخانه ای و افزایش دمای کره زمین است. پس جدا از اینکه آتش سوزی در ملبورن باشد یا در کلاردشت همه ما در وقوع آن یک اندازه سهم داریم چون همه ما موجب گرم شدن زمین شده ایم و در نتیجه باید برای کنترل دمای آن هم همه با هم فارق از مرزهای سیاسی تلاش نماییم.
در این شرایط با خودت فکر می کنی من ایرانی، من آمریکایی، من هندوستانی، من استرالیایی یا… به جز استوری کردن عکس این حیوان دوست داشتنی چه کمکی از دستم برمی آید؟
می توانیم با کم کردن دو سه درجه ای دمای وسایل گرمایشی خانه و محل کار، کاهش مصرف محصولات دامی، دوری از مصرف گرایی و مدگرایی، محدود کردن تردد خودرهای تک سرنشین، کاهش مصرف کیسه های پلاستیک، کاهش مصرف کاغذ، کاشت بیشتر نهال و گیاه و… در کنترل دمای کره زمینمان قدمی برداریم و سیاسیون را قانع نماییم که در راه حفظ جان زمین پیش بروند.

منبع: باغ من