در پی روئیت یوز در چاه شیرین مطرح شد؛ شائبه خروج یوز از زیست کره توران شاهرود، مهاجرت یا سوء مدیریت

باغ من: مدت ها است که شائبه خروج یوزها از زیستکره توران شاهرود مطرح می شود اما متأسفانه هیچ گاه ترتیب اثر درستی به این مساله داده نشد تا اینکه امروز یوزها از نقاط دورتر سر درآورده اند.

خبرگزاری مهر، گروه استان ها – امین ولیان*: یوزها چطور از چاه شیرین سمنان سر برآوردند؟ این سؤالی است که این روزها ذهن بسیاری را مشغول و این شائبه را بوجود آورده که نکند این یوزها از منطقه ای دیگر به منظور افزایش جاذبه های حیات وحش مرکز استان سمنان و شاخص شدن این شهرستان به آنجا برده شده اند که در این صورت خیانتی است بس آشکار به آخرین بازمانده چیتاهای فلات ایران، کما اینکه زمینه ایجاد این شک و تردید با عملکرد مدیریت سابق محیط زیست استان سمنان و انتقال فاجعه بار گورخرهای توران به پارک ملی کویر مهیا است.
از طرفی عملکرد ضعیف سازمان محیط زیست کشور درباب مبحث حفاظت از یوز و سرگردانی پروژه حفاظت از یوز آسیایی، به علت تحریم ها و مسائل این پروژه که انحلال نانوشته پروژه را رقم زده، همه و همه دست در دست هم داده تا هیچ سازوکار حفاظتی و تدبیری مدون و منطقی برای بقای یوز آسیایی، این گونه باارزش و در آستانه انقراض کشورمان وجود نداشته باشد.
یوز چاه شیرین از کجا آمده اند
گمانه زنی هایی وجود دارد که شاید دو قلاده یوزه چاه شیرین از پارک ملی کویر به آنجا آمده باشند، این در شرایطی است که پارک ملی کویر سالیان سال است که دیگر میزبان یوز آسیایی نبوده و بقای یوز فعلاً در آن منتفی است و با عنایت به فاصله زیاد آن از سایر زیستگاه ها و کاهش شدید جمعیت این گونه، احتمال مهاجرت مستقیم یوزها از سایر زیستگاه ها به آن مردود بوده و مدت ها است که هیچ گزارش مستندی در خصوص حضور یوز در این زیستگاه وجود ندارد.
طبق گزارش های مردمی به تشکل جمعیت دیده بان طبیعت شاهرود، حدوداً دو سال پیش تعدادی یوز منطقه توران شاهرود در مناطقی خارج از آن و در جنوب غربی شهرستان و حول وحوش روستای سطوه گزارش شده بودند که پیرو آن، دیده بان طبیعت علاوه بر اطلاع رسانی به اداره محیط زیست شهرستان، مبادرت به برگزاری جلسات آموزشی حفاظت ازاین گونه در جوامع محلی کرد تا احیاناً ورود یوزها در این مناطق جدید به مرگ و کشتار آنها منجر نشود.
یک رفتار مهاجرتی
با توجه به اینکه مبحث انتقال یوزها به یک منطقه غیر محصور به خاطر رفتار ذاتی مهاجرتی شان تقریباً امکان پذیر نیست و یا در صورت انجام، دوام و تضمینی نخواهد داشت و ضمن آنکه غالب یوزه ای در اسارت جز در موارد خاص قدرت بازگشت به طبیعت وحشی را ندارند، گزینه انتقال برخی از یوزپلنگ ها به چاه شیرین مثلاً به کمک پس گرفتن یوزه ای قاچاق شده منتفی است.
بنابراین یوزه ای چاه شیرین همان یوزهایی هستند که دو سال پیش حول وحوش سطوه دیده شده و از محدوده توران به سمت جنوب دامغان و جنوب شرق سمنان خارج شده اند، به عبارتی یوزه ای چاه شیرین سمنان همان یوزه ای منطقه تحت حفاظت توران هستند که برمبنای رفتار ذاتی مهاجرتی به آنجا رفته و چاه شیرین را بعنوان یکی از زیستگاه های خود برگزیده اند.
بررسی خال های انحصاری یوزه ای شناسایی شده چاه شیرین بعنوان یک لزوم، توسط انجمن یوزپلنگ ایرانی می تواند کمک شایانی به این بحث و سیاست های بعدی حفاظت از یوز کند.
مهاجرت و امکان بازگشت
️فاصله چاه شیرین سمنان تا سطوه حدود ۷۰ کیلومتر و تا محدوده توران نزدیک به ۱۰۰ کیلومتر بوده که این مسافت برای مهاجرت یوزها قابل قبول و به راحتی قابل انجام است. یوزها عادت به مهاجرت دارند به صورتی که امکان دارد یوزه ای چاه شیرین به توران بازگشته و مهاجرت های فصلی بین این دو منطقه صورت گیرد، پس پیداشدن زیستگاه جدیدی برای یوزها در سمنان نباید از توجه به زیستگاه مادر که منطقه تحت حفاظت توران شاهرود بوده بکاهد، همین طور امکان دارد در آینده چاه شیرین زیستگاه واسطه ای باشد برای احیای باردیگر یوزها در پارک ملی کویر!
لذا بطور کل احیای زیستگاه های یوز، و همین طور ایمن سازی کریدورهای حرکتی یوزها به خصوص بین دو زیستگاه توران و میان دشت با انجام فنس کشی و راه اندازی گذرگاه های عبور که متأسفانه اجرای کامل و دقیق آن به دست فراموشی سپرده شده بسیار ضروری می باشد.
همچنین لازم است جدای از غیرتمان نسبت به نام شهر و استان، اجازه دهیم یوزها برمبنای اولویت های ذاتی و تجربی خود بهترین سازگاری را حاصل کرده و زیستگاه های خودرا انتخاب و بازتعریف کنند، پس هرگونه دخالت ما انسان ها و مرزبندی های متعصبانه برای بقای یوز خطرناک و غیرقابل جبران خواهدبود.
*کنشگر محیط زیست

منبع: باغ من