آبخیزداری تنها راه نجات کشور از خشکسالی و بارش های شدید

باغ من: یک استاد مهندسی رودخانه و علوم و مهندسی آبخیز دانشگاه تهران اظهار داشت: تنها راه نجات کشور از خشکسالی های بلندمدت و پیشگیری از سیل، مدیریت جامع حوضه آبخیز است.

علی سلاجقه در گفت و گو با ایسنا با اشاره به اینکه طی ۳۰ روز در کشور حدود ۱۰۰ میلیارد متر مکعب بارش اتفاق افتاد، اظهار نمود: برای مثال طی ۱۵ روز ابتدایی سال در همدان حدود ۷۲ درصد میانگین بارش کشور را داشتیم و در مجموع چیزی حدود ۴۰ درصد بارش های اخیر را توانستیم ذخیره نماییم ولی حدود ۶۰ درصد آنرا از دست دادیم.

وی با اشاره به اینکه بارش باران و سیل در استان لرستان به شهرهایی مانند پل دختر و معمولان لطمه های زیادی وارد کرد، اشاره کرد: این بارش در شهرستان کوهدشت استان لرستان حداقل خسارت را داشت. هر چند شهرهایی مانند پل دختر، معمولان و کوهدشت از نظر شرایط زمین شناسی و تپوگرافی تفاوت هایی دارند اما از نظر شرایط اقلیمی بارش کوهدشت مشابه با بارش پل دختر و معمولان بود.

سلاجقه افزود: در شهرستان کوهدشت ایستگاه پخش سیلابی توسط فعالیت های آبخیزداری به وجود آمده بود که در ثانیه حدود ۶۰۰ متر مکعب آب به آن وارد و در نتیجه ۱۵۰ متر مکعب آب از آن خارج می شد. عملکرد این سیستم پخش سیلاب در حفظ و نفوذ آب سبب کاهش خسارات در کوهدشت شد. مردم کوهدشت باز از عملکرد این سیستم پخش سیلاب راضی بودند چونکه حدود ۷۵ درصد راندمان داشت و آب را برای آنها ذخیره کرد.

این استاد مهندسی رودخانه و علوم و مهندسی آبخیز دانشگاه تهران با تاکید بر اینکه ما در کشور باید بتوانیم از طریق های مختلفی آب را ذخیره نماییم، اظهار داشت: اعتقاد من بر این است که بارش هایی که بتازگی در کشور صورت گرفت دوره بازگشت حدود ۵۰ تا ۱۰۰ ساله دارند. برمبنای اعلام دستگاه های مربوطه سیلاب هایی که صورت گرفت دوره بازگشت ۲۰۰ تا ۵۰۰ ساله دارند بدین سبب وقتی چنین اختلافی بین بارشی که می بارد و سیلابی که به وقوع می پیوندد وجود دارد به این نتیجه می رسیم که فعالیت های انسانی در تشدید سیلاب ها نقش اساسی دارند.

سلاجقه با اشاره به اینکه قسمتی از آبی که در بارش های اخیر از دست دادیم به دریاهای شمال و جنوب کشور پیوستند و در خیلی از نقاط تبدیل به سیل شدند، اظهار نمود: با مدیریت پیشگیری می توانستیم با روش های سازگار با طبیعت مانع وقوع سیل شویم و آب را ذخیره نماییم. هم اکنون گفته می شود که سازه های بزرگ مانند سدها سیل را کنترل کردند درحالیکه این تفکر اشتباهی است و با بارش های اخیر حجم زیادی خاک و رسوبات وارد سدهای کشور شده است.

وی در ادامه اظهار داشت: در کشور گرم و خشکی مثل کشور ما وقایع حدی -حد بالا سیلاب و حد پایین خشکسالی- جزو ذات اقلیم است و هنگامیکه چنین شرایطی وجود دارد باید بتوانیم این پیک ها را به حد نرمال برسانیم از اینرو عملیات آبخیزداری و آبخوان داری تنها راه نجات کشور از خشکسالی ها و بارش های شدید می باشد. چنانچه عملیات آبخیزداری در چارچوب مدیریت جامع حوضه آبخیز صورت گیرد سایر عملیات همچون سدسازی های اصولی مانند قطعات یک پازل چیده می شوند.

این استاد مهندسی رودخانه و علوم و مهندسی آبخیز دانشگاه تهران درانتها با اشاره به اینکه در این صورت سدها نقش اصلی خود یعنی ذخیره آب، تولید برق آبی و پروش ماهی را به عهده می گیرند و دیگر در مواقع سیل سدها در شرایط اضطرار قرار نمی گیرند، اشاره کرد: طبیعت را باید با عملیات هایی همچون آبخیزداری مدیریت کرد چونکه از نظر اقتصادی بسیار به صرفه تر از ساخت سازه های بزرگ است و از جانب دیگر حجم آب استحصالی افزوده می شود.

منبع: باغ من