حذف بوی آشپزخانه آستان قدس با فناوری محققان کشور، راهکاری برای حذف بوی مسیر فرودگاه امام

به گزارش باغ من محققان دانشگاه شهید بهشتی با اجرای پایلوتی موفق به حذف بوهای نامطبوع از محیط شدند و بر مبنای قراردادی که با آستان قدس رضوی منعقد شده است، مقرر است بوی آشپزخانه این نهاد با فرآیندهای پلاسمایی حذف شود؛ ضمن آنکه راهکارهایی را برای حذف بوی نامطبوع در راه فرودگاه امام خمینی (ره) عرضه کردند.

دکتر محمدرضا خانی در گفت وگو با ایسنا با اشاره به عرضه تقاضاها از جانب بخش صنعتی در زمینه چالش “بو” اضافه کرد: کارخانه هایی که در کنار شهرهای مسکونی و یا نزدیک به مناطق شهری قرار دارند و یا رستوران ها با چالش “بو” مواجهند و این همان چالشی است که در راه فرودگاه امام خمینی (ره) با آن مواجه هستیم.

وی با اشاره به اینکه در پژوهشکده لیزر و پلاسمای دانشگاه شهید بهشتی مطالعاتی برای رفع این چالش را در دستور کار قرار دادیم، افزود: برای این منظور مطالعاتی را در زمینه تجربیات جهانی آغاز و مشاهده کردیم شرکت های اروپایی، آمریکایی و کانادایی در زمینه امحا و از بین بردن بو با استفاده از پلاسما دستاوردهای زیادی دارند.

خانی افزود: مطالعات ما از اجرای چندین رساله کارشناسی ارشد و دکتری شروع شد و در آنها به دنبال این بودیم که در رستوران ها چه ترکیبات شیمیایی بودار تولید می گردد و با تولید مصنوعی این ترکیبات، بر روی آنها پلاسما اعمال کردیم و نتایج آنرا مورد بررسی قرار دادیم.

عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی با تاکید بر اینکه صنایعی مانند شیلات، چرم سازی، لبنیات، روغن سازی و تولید مواد غذایی، دامداری ها و رستوران ها به شدت با مشکل بو مواجهند و هر کدام از آنها دارای ترکیبات بودار هستند، اظهار نمود: درخواست صنعتی از یکی از کارخانجات کمپوست داشتیم و برای رفع این مشکل دستگاه پایلوت رفع بو را اجرایی کردیم که نتایج نشان داد ۵۰ درصد ترکیبات بودار حذف شدند.

این محقق با اشاره به اینکه بر مبنای نتایج به دست آمده مقرر است دستگاه صنعتی برای این کارخانه ساخته شود، افزود: علاوه بر آن همکاری با آستان قدس رضوی در این زمینه داریم. از آنجایی که آشپزخانه این نهاد در نزدیکی حرم قرار دارد و بوی غذا در حرم پخش می شود، برای رفع آن فاز امکان سنجی را در آشپزخانه دانشگاه شهید بهشتی اجرایی کردیم که دستاوردهای خوبی کسب شد و بر مبنای نتایج به دست آمده همکاری هایی را با آستان قدس رضوی در دستور کار داریم.

به گفته وی، قرارداد میان معاونت پژوهش وفناوری دانشگاه شهید بهشتی با معاونت پژوهشی آستان قدس رضوی جهت راه اندازی پایلوت امحای بو آشپرخانه آستان قدس رضوی منعقد شده است.

خانی با تاکید بر اینکه برای کارخانه های تصفیه روغن چندین درخواست صنعتی داریم که فاز مطالعاتی آن در حال انجام می باشد، تصریح کرد: ما سیستم پایلوتی برای امحای بو داریم و هر مجتمعی که با مشکل بو مواجه می باشد، می توانیم با نمونه گیری هایی که انجام می دهیم ترکیبات شیمیایی بودار تولید شده را آنالیز نماییم و بر مبنای آن راهکارهایی را با استفاده از فناوری های مختلف عرضه دهیم.

وی اساس این راهکارها را استفاده از فناوری پلاسما دانست و با اشاره به مکانیزم عملکردی این طرح، توضیح داد: به علت تولید یکسری مواد شیمیایی و ترکیبات آلی فرار، بو تولید می گردد. این ترکیبات به علت آنکه سبک هستند، به سرعت در هوا پراکنده می شوند و ما آنرا می توانیم استشمام نماییم.

خانی با اشاره به اینکه می توان از اسپری های خوشبو کننده برای رفع این معضل استفاده کرد، خاطرنشان کرد: این اسپری ها مولکول های بسیار ریزی را به صورت مایع در فضا پراکنده می کنند و این مولکول ها بر روی مولکول های ترکیبات بودار می نشینند و با سنگین شدن، اجازه نمی دهند که این مولکول ها به بینی ما برسد تا بو را احساس نماییم.

وی به بیان عملکرد پلاسما در امحای بو پرداخت و تصریح کرد: پلاسما محیطی است که یکسری الکترون و یون های منفی تولید می کنند. زمانی که این یون های منفی به مولکول های بودار می چسبند، از ۳ مکانیزم بهره می برند؛ یا با این مولکول ها واکنش شیمیایی انجام می دهند و ساختار شیمیایی آنها را تغییر می دهند. زمانی که ساختار یک ماده شیمیایی تغییر می کند، رنگ و یا بوی آن تغییر می کند؛ از این رو فرآیند خنثی سازی بو انجام می گردد.

این محقق، مکانیزم دوم را سنگین تر شدن مولکول ها با یون های منفی ذکر کرد که این امر باعث می گردد مولکول بودار خیلی در هوا معلق نباشد و نتواند مسیر طولانی را بپیماید تا به بینی فرد برسد و افزود: در مکانیزم سوم، مولکول ها آبستن شده و بارهای منفی بر روی آنها تولید می گردد و با پتانسیل مثبت آنها جذب می گردد. به این معنا که فرآیند جذب کردن ترکیبات بودار از جریان هوای خروجی کارخانه و یا اگزوز با پلاسما تولید می گردد.

وی با تاکید بر اینکه در این فرایند پلاسما به هیچ ماده شیمیایی نیاز نیست، تصریح کرد: در این فرآیند هوای پیرامون دریافت و بر روی آن پلاسما اعمال می گردد. ولی این فرایند نباید با فناوری اکسیداسیون “ازن” اشتباه گرفته شود. فناوری پلاسما فناوری جدیدتری نسبت به روش اکسیداسیون “ازن” به حساب می آید.

عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به اینکه یکی از شرکت های خارجی در سال ۲۰۱۱ با همکاری محققان دانشگاهی بر روی این فناوری کار کرد و تابحال حدود ۴۰ میلیون دستگاه امحای بوی خانگی را با استفاده از پلاسما با عنوان “پلاسما کلاستر” تولید کرده است، خاطرنشان کرد: ما هم در این مطالعات موفق به ساخت دستگاه پایلوت صنعتی برای خوشبو کردن محیط با استفاده از پلاسما شدیم. علاوه بر آن می توانیم راندمان دستگاه را با فناوری کربن فعال هم ارتقا دهیم.

وی، کربن فعال را موادی دانست که پایه کربنی دارند و بعنوان جاذب های مناسب شناخته می شوند و افزود: زمانی که جریان گاز خروجی از سطح کربن فعال عبور می کند، بر سطح کربن می نشیند و می توان با استفاده از گازهایی مانند ازن، مواد نشسته شده بر روی کربن فعال را از بین برد.

عضو هیات علمی پژوهشکده لیزر و پلاسمای دانشگاه شهید بهشتی خاطرنشان کرد: روش حذف بو با استفاده از پلاسما می تواند بیشتر از ۸۰ درصد ترکیبات بودار را از محیط حذف کند، ولی نتایج آزمایش های ما نشان داد که در فرآیندهای اعمال شده راندمان آنرا تا ۹۸ درصد ارتقا دادیم. این رنج حذف بو از ۸۰ تا ۹۸ درصد به شرایط تولید ترکیبات بودار بستگی دارد.

وی در عین حال افزود: در این فرآیندها عموما با ترکیبات روغنی مواجه هستیم که این ترکیبات در کانال ها تجمیع و باعث خطر آتش سوزی می شوند و با روش پلاسما می توانیم مانع از تجمیع رسوبات چربی در کانال های هواکش شویم.

خانی به وضعیت استشمام بوی بد در راه فرودگاه امام اشاره نمود و اظهار داشت: ادعا می گردد که سازمان امحای کهریزک به علت دفن و دپوی پسماند منجر به انتشار بوی نامطلوب در محیط شده است. بر مبنای مذاکراتی که با سازمان امحای زباله کهریزک داشتیم، اعلام گردید که نتایج مطالعات ۳ ساله در منطقه نشان داده است ۲۰ تا ۳۰ درصد این بو ناشی از دپوی زباله است و منبع اصلی مربوط به دامداری ها و کارخانه های چرم سازی است که پسماندهای خویش را به صورت غیر اصولی در این محیط رهاسازی می کنند.

مجری طرح افزود: علاوه بر آن در گذشته در این منطقه دریاچه ای از شیرابه بوجود آمده بود که خوشبختانه با اقدامات انجام شده این دریاچه خشک شده و بر این اساس به نظر می آید بو به علت این شیرابه ها نیست.

وی تصریح کرد: ایده ما برای رفع بو، استقرار این سامانه در کارخانه ها است؛ از این رو باید منشا پیدا شود، ضمن آنکه منشا بو باید در محیط سربسته ای باشد که هوای آن جمع آوری شود و از محیط پلاسما عبور دهیم و فرآیند پاکسازی بو برای آنها اجرایی شود. این روش تنها برای رفع بوهایی است که دارای ساختارهای آلی و هیدروکربنی هستند.

خانی، با تاکید بر این که دانش فنی این امر کسب شده است، اظهار نمود: با دو طرح پایلوتی که در دانشگاه شهید بهشتی و آستان قدس در حال اجرا داریم، قادر هستیم چالش های این حوزه را مرتفع نماییم.