توچال را تپه شهری نکنیم، حوادث کوهنوردی در پناهگاه ها بیشتر است

باغ من: فعالان محیط زیست نسبت به ساخت و ساز و توسعه طرح های گردشگری همچون تله کابین در کوه ها همچون قله توچال ابراز نگرانی می کنند و آنرا سرچشمه فسادهای اقتصادی گسترده می دانند.

مدیر گروه دیدبان کوهستان ایران با اشاره به نگرانی فعالان محیط زیست از شایعات مربوط به توسعه تله کابین تا قله توچال و ساخت پناهگاه دو طبقه و رستوران در این منطقه به خبرنگار مهر اظهار داشت: از سال های پیش طرحی بوده که روی قله توچال پناهگاه بسازند. عنوانش پناهگاه است ولی فراتر از پناهگاه است و صحبت از ساختمان دو طبقه می گردد و ما به این ها هتل پناهگاه یا رستوران پناهگاه می گوییم.
عباس محمدی اضافه کرد: صرف نظر از اینکه پناهگاه باشد یا هتل یا رستوران، قله توچال بعنوان بلندترین نقطه مشرف به شهر باید از ساخت و ساز در امان باشد. به صورت نمادین هم که شده دست کم خود قله باید از هر گونه ساخت و ساز در امان باشد. ضمن اینکه گذاشتن بار اضافه روی قله توچال از نظر اکولوژیکی سبب تخریب و آلودگی بیشتر می گردد.
وی توضیح داد: وقتی شما پناهگاه یا هتل در یک جایی دارید خود به خود ریخت و پاش زباله و تجمع آدم ها و تجمع پساب و فضولات انسانی بیشتر می گردد. از همه این ها که بگذریم منظر طبیعی کوه به هم می خورد و توهین به نماد تهران است که شما در قله کوه یک ساختمان بسازید. یعنی به آن عظمت کوه یک جوری توهین کرده اید یا حقیرش کرده اید. از جنبه معنوی و روانی هم قله ها محترم تر و معتبرتر از اینی هستند که ما رویشان ساخت و ساز نماییم.
بدترین حادثه های کوه در نزدیکی پناهگاه رخ می دهد
این فعال محیط زیست اخطار داد: قبل از این مستندا با آمار و ارقام نشان داده ایم هر جا که پناهگاه هست حادثه بیشتر است. بدترین حادثه های منجر به مرگ را دور و بر پناهگاه داریم که نمونه اخیرش در آذر ماه ۹۶ بود در منطقه اشترانکوه. در این کوهستان سال پیش ۹ نفر مردند که هر کدام با یک اتفاقی مردند. یکی سرمازده شد، یکی را بهمن زد و علتش این بود که در راه صعود به قله پناهگاه هست و هرچند شرایط زمستانی بود و بارندگی بود دوستان ما که اتفاقا کوهنوردان زبده ای بودند و همه شان مربی و راهنمای کوهستان بودند به امید پناهگاه بیشتر از آن ظرفیت خودشان و توان خودشان صعود کردند و ساعت های اضافه روزهای کوتاه پاییزی را در کوه گذراندند. مجموعه عواملی دست به دست هم داد تا حادثه دردناکی به وجود آمد که ۹ نفر کوهنورد زبده مردند.
کوه را از حالت طبیعی خارج کرده اند
محمدی افزود: پناهگاه در کوهستان معمولا سبب تجمع آدم ها و در نتیجه تجمع خطر می گردد. این وقتی است که مبحث را از جنبه کوهنوردی ببینیم ولی در توچال مبحث دیگری هست و آن ساخت و ساز زیادی است که تله کابین توچال بوجود آورده است. هتل و پیست و اسکی و پیست موتورهایی که روی کوه همه جا می روند. مجموع این ساخت و سازها در توچال یک فضایی را به وجود آورده که اسمش را فضای شهری شده می گذاریم. یعنی کوهستان را از حالت طبیعی خودش خارج کردند و شبیه به یک تپه داخل شهر شده است. ما با این مخالفیم.
وی تاکید کرد: ما می گوییم توچال یکی از آخرین پناه های طبیعی مردم شهرزده تهران، این شهر شلوغ است. یعنی جایی است که از نظر طبیعی کم و بیش وضعیت خودش را حفظ نموده و ما اگر این را از دست بدهیم دیگر هیچ نقطه طبیعی نزدیک به خودمان نداریم. حفظ این طبیعت، حفظ کلیتش، آن چارچوب کلی این کوهستان، برای شهر تهران با این جمعیت ۱۵ میلیونی یک لزوم است. این است که اگر ساخت و سازی روی قله صورت گیرد این مجموعه تله کابین و پیست و هتل و… دامنه اش درست تا نوک قله توچال هم خواهد آمد و یعنی آخرین پناه طبیعی هم از بین می رود و داخل محدوده شهری شده قرار می گیرد.
مؤانست مردم با حیات وحش در توچال
مدیر دیدبان کوهستان افزود: خوشبختانه توچال با این حال که این همه آدم در آن رفت و آمد دارد هنوز حیات وحش نسبتا خوبی دارد. یک جاهایی هست که شهر و طبیعت در هم آمیخته می شوند. مثال های زیادی در دنیا هست که مثلاً می گفتند بیشترین جمعیت متراکم پلنگ در دنیا دور و بر شهر بمبئی است. یک فیلم مستند نشان می داد که مردم بمبئی گراز و خوک پرورش می دهند که خوراک خوبی برای پلنگ است. پلنگ در خیابان و حاشیه شهر می آمد و می رفت و در فیلم نشان داد که یک بچه خوک گرفت و رفت دامدار هم سر و صدایی کرد و رفت! خیلی هم جدی دنبال این نبود که پلنگ را بزند و بکشد. از این نمونه ها هست و در ایران ما چند جا به همین شکل داریم که یکیش همین توچال است. یعنی جایی که حیات وحش دارد و مردم هم هستند اما ضرورتا به شکار منجر نمی گردد. شاید به این خاطر که مردم نوعا شکارچی نیستند، به آن معنا که در بعضی مناطق دیگر اساساً کسانی که در کوه هستند دنبال شکارند.
محمدی افزود: همین مردم برای شکارچی ها مزاحم هستند. یک شکارچی جایی که آدم های زیادی هستند شکار نمی رود یا از قانون می ترسد یا شکار فراری می گردد. خودم بارها در محدوده توچال گله های خوب قوچ و میش دیدم. خودم خرس ندیده ام ولی دوستان دیده اند و تصویربرداری هم شده است. برخی از دره های توچال پوشش گیاهی خیلی خوبی دارد و برخی از کوهپایه هایش پوشش گیاهی بسیار غنی دارد که در کمتر جایی از ایران پوشش متراکم سالم و خوب به این شکل دیده می گردد.
وی تاکید کرد: توچال یکی از منابع آب مهم تهران است. بخش مهمی از آب های زیرزمینی تهران و قنات های تاریخی که در تهران بوده مربوط می گردد به آبی که از توچال سرچشمه می گیرد. وقتی ما بارگذاری اضافه نماییم اصلا خاصیت جذب آب کمتر می گردد. آلودگی ناشی از فضولات انسانی بیشتر می گردد. هر چه قدر کلیت طبیعی کوهستان حفظ شود هم از نظر منابع آب حیات وحش چشم انداز بهتر است.
این فعال محیط زیست خاطرنشان کرد: پیشنهاد خاص و مشخص ما این است که اول از همه این پناهگاه به هیچ عنوان نباید روی قله ساخته شود و دوم اینکه محدوده تله کابین توچال باید کاملا محدود بشود و از این که هر چند وقت یک بار طرح جدیدی شرکت تله کابین عنوان می کند و بعد رئیس مجلس و رئیس جمهور بازدید می روند به نظر ما این ها سازمان یافته است. یعنی با برنامه ریزی این اشخاص صاحب نفوذ را می برند و از زبانشان می کشند که برای تفریح و توسعه ورزش، این چیزها لازم است. این دولتمردان سرشان آنقدر شلوغ است که فکر می کنند راه این است.
توسعه در کوهستان زیر پا گذاشتن حق عمومی است
محمدی تاکید کرد: باید تله کابین محدود به همین که هست بماند. توسعه پیدا نکند و خط دوم هم باید جلویش گرفته شود. الان کل این توچال انگار ملک خصوصی شرکت تله کابین توچال شده در صورتیکه این ملک عمومی و منابع ملی برای میلیون ها تهرانی و ایرانی است. این که هر چند وقت یک بار خط اضافه کنند و پیست درست کنند، این پا گذاشتن روی حقوق عمومی در درجه اول مردم تهران و بعد به صورت کلی مردم ایران است.
وی اخطار داد: نکته دیگر اینجاست که این برای دیگر شهرها الگو می گردد. یعنی تله کابین توچال که کار خودش را گسترش می دهد، رستوران را بیشتر می کند، هتل سازی می کند، این عینا الگو برای اصفهان و تبریز و لاهیجان و همدان شده که تله کابین می سازند و زمین را تصرف می کنند و در واقع پروژه اصلی شان پروژه تصرف زمین است! این را به صراحت می گویم که به صورت کلی راه اندازی تله کابین نوعا سودآور نیست. یعنی از نظر تعداد مشتری و کسی که بخواهد سوار تله کابین شود، و تعداد آدمی که جهت استفاده از خدمات آنجا می رود در مقابل استهلاک و مزد نگه داری این جا توجیه اقتصادی ندارد. چیزی که در ایران برای سودجویان توجیه دارد، تصرف زمین است. یعنی کوه خواری و همان چیزی است که مسئولان هم پیشتر گفتند و اخطار دادند و بعد به دنبال آن ساختن رستوران و هتل و گرفتن وام های کلان از بانک ها تحت عنوان توسعه گردشگری می آید و با آن وام ها کارهای دیگری می کنند. این است که خود تله کابین به نظر من به راحتی یک منشا فساد اقتصادی در ایران است چون که این مشخصا زیان مالی دارد ولی از آن طرف به خاطر وام هایی که می گیرند و ساخت و سازی که می کنند سود بادآورده غیرزایا یا غیرتولیدی این وسط تولید می گردد که رانت خواری بزرگی است.
اکنون باید دید تنها مفر باقی مانده تهرانی ها برای حضور در طبیعت کوهستان، طبیعی باقی می ماند یا همچون خیلی از نقاط دیگر شهر به مرکزی تجاری از انواع خدمات شهری بدل می گردد. پرسشی که تلاش مکرر خبرنگار مهر برای تماس با شماره تلفن ها و راه های ارتباطی شرکت تله کابین توچال جهت یافتن پاسخ آن تا این لحظه ناموفق بوده است، باآنکه خبرگزاری مهر در صورت پاسخگویی این شرکت بهره بردار، فرصت را جهت بازتاب این پاسخگویی مغتنم می شمارد.